کاشت چغندر؛ بررسی مراحل کاشت و پرورش

صفر تا صد کاشت و پرورش چغندر

کاشت چغندر یکی از پر درآمدترین کشاورزی ها برای کشاورزان به شمار می رود به خصوص در فصل های پاییز و زمستان. چغندر گیاهی دوساله است و از نوع دولپه ای ها به شمار می‌رود. ریشه چغندر الگوی محوری دارد، ساقه چغندر در سال دوم کاشت آن رشد میکند، ساقه آن به رنگ سبز است و پس از گل دهی چغندر از بین می‌رود. برگ های چغندر نسبتا بلند و به رنگ قرمز تیره هستند و می‌توانند بسته به نوع چغندر نوع گروهی یا تکی داشته باشند.

کاشت چغندر

زمین کاشت چغندر باید کاملاً نرم باشد، بهتر است برای کاشت چغندر مناطقی را برای کاشت بذر انتخاب کنید که احتمال یخ‌زدگی و سرمازدگی در زمستان کم باشد؛ زیرا چغندر در‌ مناطقی با آب و هوای مدیترانه ای کاشت و پرورش میابد.

کاشت چغندر از اوایل ماه اسفند شروع می‌شود و تا اواخر ماه فروردین ادامه دارد‌. دقت داشته باشید که بذر کاری در ماه گرم سال مانند اردیبهشت محصولی درجه دو را از نظر رنگ و مزه تحویل شما میدهد.

روش‌کاشت مناسب برای کاشت چغندر به روش کاشت خطی انجام میشود؛ کاشت خطی به این صورت است که ردیف های کاشت با فاصله ۵۰ سانتی متر از یکدیگر انتخاب می‌شود و فاصله بذر ها از یکدیگر حدود ۱۰ سانتی متر است.

روش های کاشت چغندر

قبل از کاشت بذر بهتر است بذر ها را داخل آب به مدت ۲۴ الی ۳۶ ساعت قرار دهید و سپس اقدام به کاشت بذر کنید. بذر ها را در عمق دو سانتی متری بکارید. روش های کاشت برای کاشت چغندر بسته به نوع بذر، تجهیزات و ماشین آلات، شرایط محیطی متفاوت است‌ که برخی از آنها را در ادامه نام میبریم:

• کاشت چغندر به صورت نواری
• کاشت روی پشته ها
• کاشت با استفاده از دستگاه های بذر کاری
• کاشت سنتی
• کاشت ردیفی

بهتر است بدانید: راهنمای کوددهی زعفران

عوامل موثر در کاشت چغندر

شرایط محیطی

کاشت چغندر در بسیاری از مناطق ایران انجام می‌شود ولی بیشتر در مناطقی با آب و هوای معتدل و نیمه خشک صورت میگیرد. برخی از شهر های ایران که در آنها کاشت چغندر انجام می‌شود عبارتند از: خوزستان، فارس، کرمان، آذربایجان، کردستان، جیرفت، خراسان، اصفهان، البرز.

بهتر است برای محصول دهی بهتر کاشت چغندر را در مناطق سرد و مرطوب انجام دهید؛ زیرا کاشت چغندر در هوای گرم باعث کاهش قند آن می‌شود. همچنین کاشت چغندر در هوای گرم باعث کاهش رنگ قرمز ریشه و باعث میشود ریشه به رنگ سفید تغییر رنگ دهد.

کود دهی مناسب برای کاشت چغندر

کود دهی به چغندر یکماه پس از کاشت انجام می‌شود. که علاوه بر تقویت چغندر، رشد آن را هم تسریع می‌بخشد. کود دهی مناسب چغندر باعث افزایش عملکرد و کیفیت آن می‌شود. باید توجه داشته باشید که کود دادن به چغندر با توجه به نیاز خاک، شرایط محیطی و تغذیه گیاه انجام می‌شود.

گیاه چغندر برای رشد و تامین انرژی و همچنين برای ذخیره قند در غده های خود نیازمند عناصر معدنی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. به همین دلیل کود دهی جزو مراحل مهم در کاشت چغندر به حساب می آید.

خاک

کاشت چغندر در خاک های حاصلخیز سبک و لیمونی عمیق انجام میشود. زیرا ریشه چغندر نیاز دارد تا آزادانه رشد کند. در فصل کاشت چغندر، کشاورزان برای به دست آوردن محصول دیررس چغندر را در خاک های لیمونی سنگین می‌کارند، این خاک ها می توانند گرما و رطوبت را تا مدت زیادی در خود نگه دارند.

همچنین برای به دست آوردن محصول زودرس چغندر را در خاک های سبک می‌کارند، این‌ نوع خاک های لیمونی زود گرم میشوند و همین امر باعث نمو سریع چغندر می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که خاک انتخابی شما حتما دارای عناصری مانند فسفر، پتاسیم و نیتروژن باشد که برای رشد چغندر بسیار ضروری هستند.

رطوبت مورد نیاز برای کاشت چغندر

چغندر جزو آن دسته از گیاهانی است که در برابر شرایط محیطی مقاومت خوبی دارد، اما باید توجه داشته باشید که در کاشت چغندر برای داشتن محصولی سالم و باکیفیت نیازمند آبیاری مناسب در مراحل رشد آن هستیم.

مراحلی مانند جوانه زنی و رشد ریشه از آن دسته مراحلی در کاشت چغندر هستند که آبیاری بیشتری نیاز دارند. آبیاری منظم باعث رشد بهتر گیاه و تولید قند چغندر می‌شود. بهتر است برای آبیاری چغندر از آبیاری قطره ای استفاده کنیم؛ زیرا آب به صورت بهینه مصرف می‌شود و از هدر رفتن آب جلوگیری می‌شود.

مبارزه با آفات و بیماری های چغندر

در کاشت چغندر باید به این نکته توجه کنید که چغندر مانند دیگر گیاهان ممکن است دچار بیماری و آفات مختلفی شود، بنابراین بهتر است در تمام مراحل رشد آن را بررسی و مدیریت کنید تا دچار آفات و بیماری نشود. برخی از این بیماری ها را در ادامه برای شما معرفی می‌کنیم:

• کرم برگ‌خوار
• مگس چغندر
• سفیدک پودری
• زنگ چغندر

برخی از راه های جلوگیری و مبارزه با این آفات و بیماری ها ایجاد تناوب زراعی، حذف علف های هرز، از بین بردن گیاهان آلوده به آفات و بیماری ها و استفاده از قارچکش ها و سموم شیمیایی هستند که کمک بسیاری به کشاورزان در زمینه مبارزه با آفات و بیماری ها می‌کنند.

بهترین زمان برای برداشت چغندر

پس از کاشت چغندر و انجام یکسری از مراقبت های نوبت به برداشت چغندر میرسد، برداشت پس از ۳ الی ۴ ماه از کاشت چغندر شروع می شود، بهتر است هنگام برداشت به قطر ریشه توجه کنید، بهتر است برداشت زمانی باشد که قطر ریشه به ۸ الی ۵ سانتی متر رسیده باشد که نشان دهنده بهترین کیفیت چغندر است.

برداشت چغندر در زمین های کوچک با دست انجام می‌شود، به این صورت که ساقه و ریشه را به آرامی از خاک بیرون می آورند. در زمین های بزرگ تر با استفاده از دستگاه های صنعتی انجام می‌دهند. یکسری علائم در چغندر وجود دارد که نشان دهنده زمان برداشت آن است، برخی از آنها مانند زرد شدن برگ های بالغ، کند شدن رشد برگ های جوان تر و اندام هوایی گیاهان است.

معرفی انواع رایج چغندر

گیاه چغندر هم مانند دیگر گیاهان دیگر دارای انواع و اقسام‌ مختلفی هستند که با توجه به مکان و شرایط محیطی در‌ کاشت چغندر به ما‌ کمک میکند در ادامه مقاله برخی از آنها را معرفی میکنیم:

چغندر قند

گیاه چغندر قند جزو آن دسته از پرمصرف ترین انواع چغندر به حساب میرود. از ویژگی های ظاهری این گیاه می‌توانیم رنگ سفید مایل به زرد آن را نام ببریم. چغندر قند شکل بیضی یا دایره ای دارد و همچنین اندازه آن متوسط است و برگ های سبز تیره دارد.

چغندر قند برای رشد نیازمند آب و هوای معتدل و سرد است به همین دلیل در فصل های بهار و پاییز کاشت میشود. خاک مورد نیاز برای کاشت چغندر قند، خاک سبک و زهکشی شده است. همچنین این‌ گیاه نیازمند آبیاری منظم به خصوص در زمان رشد ریشه است.

چغندر علوفه ای

از دیگر انواع چغندر است که در مناطقی با آب و هوای سرد و معتدل رشد میکند. خاک مورد نیاز برای کاشت چغندر، خاک رسی و شنی با مواد آلی زیاد است، زمان کاشت چغندر علوفه ای فصل بهار است و نیازمند آبیاری کمتری نسبت به چغندر قند است.

از ویژگی های ظاهری این گیاه شکل تخم مرغی و بزرگ، رنگ های سفید، نارنجی و زرد و اندازه بزرگتر آن نسبت به سایر چغندر ها را می‌توانیم نام ببریم. همچنین این نوع چغندر برگ هایی کشیده و بلند دارد.

چغندر لبویی

نام دیگر‌آن چغندر قرمز هم هست و در آب و هوای معتدل کاشت و پرورش میابد. خاکی که برای کاشت چغندر لبویی انتخاب می‌شود، خاکی است با هوموس فراوان و زهکشی مناسب است. کاشت چغندر لبویی در اوایل بهار یا پاییز شروع می‌شود. آبیاری مناسب برای پرورش آن آبیاری کم ولی عمیق است. این نوع چغندر به رنگ های قرمز، بنفش و ارغوانی دیده می‌شود. شکل گرد و اندازه متفاوتی از کوچک تا متوسط دارد‌. برگ های آن سبز رنگ با رگه هایی از قرمز هستند.

چغندر برگی

این دسته از چغندر در آب و هوای معتدل رشد می کند، خاکی که برای کاشت چغندر برگی استفاده می‌شود، خاکی غنی از مواد آلی و زهکشی مناسب میباشد. زمان کاشت چغندر برگی فصل بهار و تابستان است و آبیاری مناسب برای این چغندر، آبیاری منظم است که از خشکی برگ های آن جلوگیری می‌کند.

از ویژگی های ظاهری این چغندر رنگ ساقه آن به رنگهای زرد، سفید و قرمز دیده می‌شود همچنین برگ های آن پهن و به رنگ سبز تیره هستند، ساقه های این نوع چغندر ۲۰ الی ۳۰ سانتی متر رشد میکنند.

جدول انواع چغندر و ویژگی‌های آن‌ها

بیشتر بدانید: معرفی روش های مبارزه با کرم های سبزیجات

کلام آخر

چغندر یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند با کاربری‌های متعدد در صنایع غذایی و دامداری است. موفقیت در کاشت و پرورش این گیاه به رعایت نکات دقیق در مراحل مختلف از آماده‌سازی زمین، کاشت بذر، آبیاری تا برداشت وابسته است.

عوامل محیطی مانند نوع خاک، دما و میزان رطوبت نقش مهمی در کیفیت و کمیت محصول دارند. همچنین کوددهی صحیح و مدیریت بهینه آفات و بیماری‌ها برای دستیابی به محصول باکیفیت ضروری است.

انواع مختلف چغندر (چغندر قند، علوفه‌ای، لبویی و برگی) هر یک دارای ویژگی‌ها و شرایط کشت خاص خود هستند که متناسب با هدف کشاورزی و شرایط آب‌وهوایی انتخاب می‌شوند.

در نهایت، رعایت اصول کاشت و مدیریت بهینه مراحل رشد، نقش تعیین‌کننده‌ای در بهره‌وری و سودآوری این محصول دارد و می‌تواند به کشاورزان در دستیابی به بازدهی اقتصادی بالا کمک کند.

نقل قول:

Beets are cool season vegetables that prefer sunny locations and fertile, deep, well-drained soils. Incorporate plenty of organic matter and a complete fertilizer into the area before planting. Plant seeds ¼-½ inch deep.

Thin seedling beets to 3 inches apart in the row with rows 12-18 inches apart. Plant 2-3 weeks before the last frost. Beets taste best when plants have been exposed to several weeks of cool frosty weather. Avoid water or fertilizer stress during growth. Irrigation should be frequent and uniform to ensure good growth. Control insects and diseases throughout the year. Harvest beets when the roots reach full size.

ترجمه: چغندر سبزیجات فصل خنکی است که مکان های آفتابی و خاک های حاصلخیز، عمیق و با زهکشی خوب را ترجیح می دهد. قبل از کاشت چغندر، مقدار زیادی مواد آلی و یک کود کامل در منطقه وارد کنید. بذرها را در عمق ¼ تا ½ اینچ بکارید. چغندرهای نهال نازک به فاصله 3 اینچ در ردیف با ردیف هایی به فاصله 12-18 اینچ. 2-3 هفته قبل از آخرین یخبندان بکارید.

چغندر زمانی بهترین طعم را دارد که گیاهان در معرض هوای سرد و یخبندان چند هفته ای قرار گرفته باشند. از استرس آب یا کود در طول رشد اجتناب کنید. برای اطمینان از رشد خوب، آبیاری باید مکرر و یکنواخت باشد. حشرات و بیماری ها را در طول سال کنترل کنید. چغندر را زمانی برداشت کنید که ریشه ها به اندازه کامل رسیدند.

منابع خارجی:

joegardener.com – extension.usu.edu – rhs.org.uk

سوالات متداول: