کاشت فلفل دلمه گلخانه ای یکی از سودآورترین فعالیت‌های کشاورزی است که هر ساله محصولات با کیفیتی را به بازار عرضه می‌کند. این محصول پرطرفدار در ۴ رنگ مختلف شامل قرمز، زرد، سبز و نارنجی پرورش داده می‌شود و جالب است بدانید حدود ۱۲ برابر پرتقال ویتامین C دارد.
در واقع، کاشت فلفل دلمه گلخانه ای با مدیریت اصولی می‌تواند در هر متر مربع بین ۱۰ الی ۱۵ کیلوگرم محصول تولید کند که این میزان در هر هکتار به ۱۰۰ الی ۱۵۰ تن می‌رسد. همچنین، کاشت فلفل دلمه گلخانه ای در ایران با سطح زیر کشت ۹۸۵ هکتار و تولید ۱۳۲ هزار تن، جایگاه قابل توجهی در صنعت کشاورزی کشور دارد. طول دوره رشد این گیاه معمولاً یک‌سال است، اما با مدیریت صحیح می‌توان بیش از یک‌سال از آن بهره‌برداری کرد.
در این مقاله، ما به بررسی تمام جوانب کاشت تا برداشت فلفل دلمه‌ای در محیط گلخانه می‌پردازیم و نکات کلیدی را با شما به اشتراک می‌گذاریم تا بتوانید به بهترین نتیجه ممکن دست پیدا کنید.
آماده‌سازی برای کاشت فلفل دلمه گلخانه ای
برای موفقیت در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای، باید از همان ابتدا همه‌چیز را اصولی پیش برد؛ از انتخاب بذر گرفته تا ضدعفونی بستر. فلفل دلمه‌ای گیاهی از خانواده بادمجانیان است و مانند گوجه‌فرنگی و بادمجان، در شرایط گلخانه ای عملکرد بالایی دارد.
انتخاب بذر مناسب
انتخاب رقم مناسب، پایه‌ی موفقیت در کاشت فلفل دلمه‌ای در گلخانه است. توصیه می‌شود:
-
فقط یک رنگ فلفل در هر گلخانه کاشته شود (برای چند رنگ، باید فضاها جدا باشد).
-
رقم قرمز فلفل دلمه‌ای بیشترین محبوبیت بازار را دارد (حدود ۸۵٪ ترجیح مصرف‌کننده).
-
بذرها پیش از کاشت به مدت ۲ تا ۸ ساعت در آب ولرم خیسانده شوند تا پوسته آن نرم شده و جوانه‌زنی سریع‌تر انجام گیرد.
شرایط مناسب برای جوانه‌زنی
برای اینکه بذرها بهتر جوانه بزنند، باید به موارد زیر توجه شود:
-
دمای بهینه جوانه‌زنی: ۲۵ تا ۲۹ درجه سانتیگراد
-
مدت جوانه‌زنی: حدود ۷ تا ۱۰ روز
-
عمق کاشت: بین ۱.۵ تا ۲ سانتی‌متر در سینی نشا یا خزانه
-
نوع سینی پیشنهادی: ۷۲ تا ۱۰۰ خانه‌ای
کاشت مستقیم بذر در زمین اصلی توصیه نمی‌شود، چون نشاکاری باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصول می‌شود.
خاک و بستر مناسب برای کاشت فلفل دلمه گلخانه ای
خاک سبک با زهکشی خوب، بهترین بستر برای رشد نهال‌های فلفل دلمه‌ای است. ویژگی‌های خاک ایده‌آل شامل:
-
زهکشی مناسب
-
غنای غذایی
-
pH حدود ۶.۵
در نشاکاری، دقت شود که فاصله مناسب بین نشاها رعایت شود تا از رشد نامتعادل (بلند و لاغر شدن نهال‌ها) جلوگیری شود.
بهداشت گلخانه؛ گامی حیاتی پیش از کاشت
برای جلوگیری از آلودگی‌های احتمالی:
-
محل خزانه را با محلول ۱۰ درصد آب اکسیژنه ضدعفونی کنید.
-
بستر، سینی‌ها و ابزارها را کامل تمیز کنید.
-
بقایای کشت قبلی را جمع‌آوری کرده و تناوب زراعی رعایت شود.
زمان انتقال نشا به بستر اصلی
مدت زمان رشد نشا در سینی معمولاً ۶ تا ۸ هفته است. نشاهایی که ۵ تا ۷ برگ حقیقی دارند (حدود ۴۰ روز پس از کاشت)، آماده انتقال به زمین اصلی گلخانه هستند.
بیشتر بدانید: راهنمای کاشت گندم بهاره: بهترین زمان و روش کشت
مراحل انتقال نشا و آغاز رشد در گلخانه
انتقال نشا به گلخانه یکی از مراحل کلیدی در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای است که بر رشد و عملکرد نهایی بوته‌ها اثر مستقیم دارد. زمان مناسب برای انتقال نشا زمانی است که اولین جوانه گل ظاهر شده یا نشاها به مرحله ۶ تا ۷ برگ حقیقی رسیده باشند. این اتفاق معمولاً ۱۰ هفته پس از کاشت بذر در سینی نشا رخ می‌دهد.
برای مقاوم‌سازی نشاها، لازم است یک هفته پیش از انتقال، آن‌ها را در دمای ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتیگراد قرار دهید. این کار باعث کاهش خطر پژمردگی و آفتاب‌سوختگی می‌شود. پس از انتقال، تنظیم شرایط محیطی اهمیت زیادی دارد. در جدول زیر دمای مناسب در بخش‌های مختلف گلخانه آمده است:
| بخش گلخانه | دمای مناسب (°C) |
|---|---|
| بستر کشت | ۱۸ تا ۲۰ |
| فضای شب | ۱۹ |
| فضای روز | ۲۱ |
همچنین نور، رطوبت و دی‌اکسید کربن از عوامل مهم در این مرحله هستند:
-
نور مورد نیاز برای کاشت فلفل دلمه گلخانه ای: ۱۴ تا ۱۶ ساعت در روز
-
رطوبت محیط: ۷۵ تا ۸۰ درصد
-
میزان CO₂: بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ ppm
در مورد فاصله‌گذاری بین بوته‌ها و ردیف‌ها نیز باید دقت کافی داشت تا گیاهان فضای کافی برای رشد داشته باشند و دچار رقابت نگردند. توصیه‌های زیر برای تراکم مناسب قابل توجه است:
-
تعداد بوته در هر متر مربع: ۲ تا ۳.۵ بوته
-
فاصله بین بوته‌ها: حداقل ۴۵ سانتی‌متر
-
فاصله بین ردیف‌ها: ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر
در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای، عمق مناسب برای نشاکاری نیز بسیار مهم است. اگر نشا تا سطح اولین برگ حقیقی در خاک کاشته شود، موجب رشد بهتر ریشه‌ها، افزایش ماده خشک و تولید گل‌های بیشتر خواهد شد. حتی می‌توان بخشی از ساقه را نیز داخل خاک قرار داد تا گیاهی قوی‌تر ایجاد شود.
در شرایط مناسب، بوته‌ها پس از ۴ تا ۶ هفته از انتقال نشا شروع به شاخه‌دهی و گل‌دهی کرده و به ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر می‌رسند. سپس طی ۸ تا ۱۰ هفته بعد، میوه‌دهی آغاز می‌شود. به‌طور کلی از زمان نشاکاری تا برداشت نخستین محصول، حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ روز زمان نیاز است.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان و روش کاشت خربزه در گلخانه
مراقبت‌های دوره رشد تا برداشت نهایی
پس از انتقال نشاها و استقرار در گلخانه، مرحله حساسی از کاشت فلفل دلمه گلخانه ای آغاز می‌شود. در این دوره، مدیریت صحیح آبیاری، دما، رطوبت و تغذیه تأثیر مستقیمی بر رشد و عملکرد گیاه دارد.
تغذیه مناسب فلفل دلمه گلخانه ای
-
در مراحل اولیه، استفاده از کودهای متعادل مانند 5-5-5 یا 10-10-10 توصیه می‌شود.
-
در دوران گل‌دهی و میوه‌دهی، افزایش پتاسیم و فسفر ضروری است.
-
کنترل منظم شوری خاک (EC) و استفاده از کودهای محلول در آب به جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌کند.
نکات مربوط به هرس و شکل‌دهی
-
فلفل دلمه‌ای رشد نامحدودی دارد و نیاز به هرس مداوم دارد.
-
هر دو هفته یک‌بار باید شاخه‌های فرعی حذف شوند.
-
تنها دو ساقه فرعی اصلی باقی بماند تا گیاه متعادل رشد کند.
-
هرس به بهبود جریان هوا و کاهش احتمال بیماری‌های قارچی کمک می‌کند.
آبیاری و شرایط محیطی بهینه برای رشد
آبیاری منظم نقش مهمی در سلامت گیاه و تشکیل میوه دارد. در مراحل اولیه باید زهکشی مناسبی در نظر گرفته شود. به‌ویژه در فصل تابستان، میزان آبیاری تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد تا از تنش رطوبتی جلوگیری شود. هر گیاه فلفل به‌طور میانگین روزانه ۳.۵ تا ۴ لیتر آب نیاز دارد.
در ادامه مهم‌ترین نکات آبیاری و شرایط محیطی را به‌صورت موردی مرور می‌کنیم:
| عامل | مقدار مناسب |
|---|---|
| مصرف آب روزانه | ۳.۵ تا ۴ لیتر |
| زهکشی اولیه | ۵٪ بیشتر از حد نرمال |
| دمای روز/شب | ۱۵ تا ۳۵ درجه / حداقل ۱۵ درجه |
| رطوبت روز/شب | ۶۵ تا ۷۰ درصد / حدود ۸۰ درصد |
| EC خاک | حدود ۲.۵ میکروموس بر سانتی‌متر |
در صورت کاهش دما به زیر ۱۵ درجه یا افزایش آن به بالای ۳۵ درجه، گل‌ها و برگ‌ها دچار ریزش می‌شوند و عملکرد محصول پایین می‌آید. همچنین در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای، تنظیم دقیق رطوبت برای جلوگیری از بیماری‌ها و ترک خوردن میوه‌ها بسیار حیاتی است.
نقل قول:
Peppers require plenty of moisture to thrive, but they don’t like to be in soggy soil. You can check the soil moisture by simply feeling the top 2”. If it feels dry, it’s time to water. If the soil is still moist, hold off in order to avoid overwatering your sensitive peppers. “Source“
ترجمه: فلفل‌ها برای رشد به رطوبت زیادی نیاز دارند، اما خاک خیس را دوست ندارند. می‌توانید رطوبت خاک را با لمس کردن ۲ اینچ بالایی آن بررسی کنید. اگر خشک بود، وقت آبیاری است. اگر خاک هنوز مرطوب است، برای جلوگیری از آبیاری بیش از حد فلفل‌های حساس خود، دست نگه دارید.
مقاله پیشنهادی: برنامه کامل کوددهی پسته در بهار
زمان‌بندی و اصول برداشت فلفل دلمه‌ای
فرایند رسیدن میوه‌ها پس از کاشت فلفل دلمه گلخانه ای به زمان مشخصی نیاز دارد. از مرحله گل‌دهی تا رسیدن کامل میوه معمولاً ۲۲ هفته طول می‌کشد. همچنین از زمان نشاکاری تا برداشت، ۶ تا ۱۰ هفته زمان لازم است.
برداشت باید با چاقوی تیز انجام شود تا آسیبی به گیاه وارد نشود. زمان برداشت معمولاً زمانی است که ۸۵ درصد میوه به رنگ نهایی رسیده باشد.
طبقه‌بندی میوه‌ها از نظر اندازه
| نوع فلفل | قطر میوه (میلی‌متر) |
|---|---|
| بسیار بزرگ | بیش از ۸۰ |
| بزرگ | ۷۰ تا ۸۰ |
| متوسط | ۶۰ تا ۷۰ |
| کوچک | ۵۰ تا ۶۰ |
عملکرد نهایی در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای معمولاً ۵ تا ۶ کیلوگرم در هر متر مربع است. فلفل‌های درشت‌تر به دلیل بازارپسندی بالا بیشتر تقاضا دارند.
نکات مهم برای پیشگیری از مشکلات رایج
-
از افزایش رطوبت بیش از ۸۵٪ در گلخانه پرهیز کنید.
-
تغییرات شدید دمای شب را کنترل کنید.
-
آبیاری منظم و اصولی داشته باشید تا از ترک‌خوردگی میوه‌ها جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری | زومکشت
پرورش فلفل دلمه گلخانه ای یکی از فعالیت‌های سودآور کشاورزی است که با انتخاب بذر مناسب و آماده‌سازی نشاء قوی، می‌توان عملکرد بالایی داشت. در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای، رعایت فاصله و عمق کاشت، کنترل دما، رطوبت، نور، آبیاری و تغذیه اهمیت زیادی دارد. هرس منظم نیز به بهبود رشد و افزایش محصول کمک می‌کند. برداشت به موقع کیفیت و بازارپسندی فلفل دلمه را تضمین می‌کند. با مدیریت صحیح در کاشت فلفل دلمه گلخانه ای، عملکرد می‌تواند به ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در متر مربع برسد.
منابع: rhs – drygair – harvesttotable – greenhouseemporium
سؤالات متداول
دمای مناسب بین 15 تا 35 درجه سانتیگراد، رطوبت 65 تا 80 درصد و 14 تا 16 ساعت نور روزانه برای رشد بهینه فلفل دلمه‌ای ضروری است.
تراکم مناسب بین 2 تا 3.5 بوته در هر متر مربع است. فاصله بین بوته‌ها حداقل 45 سانتی‌متر و بین ردیف‌ها 60 تا 90 سانتی‌متر توصیه می‌شود.
فلفل دلمه‌ای زمانی که 85 درصد رنگ میوه کامل شده باشد آماده برداشت است. این مرحله معمولاً 6 تا 10 هفته پس از کاشت نشاء اتفاق می‌افتد.
برای جلوگیری از ترک خوردگی میوه باید رطوبت گلخانه را زیر 85 درصد نگه داشت، تغییرات دمای شب را کنترل کرد و آبیاری منظم انجام داد.
با مدیریت صحیح می‌توان به عملکرد 10 تا 15 کیلوگرم در هر متر مربع دست یافت که این میزان در هر هکتار به 100 الی 150 تن می‌رسد.
مدت‌ها بود دنبال چنین مقاله‌ای بودم، خیلی کمکم کرد. دستتون درد نکنه.
خیلی خوب و ساده توضیح دادید، حتی برای من که تازه‌کارم قابل فهم بود