انتخاب بهترین بذر گندم برای کشت موفق، تصمیمی است که مستقیماً بر عملکرد و سودآوری شما تأثیر می‌گذارد. آیا می‌دانستید که میزان مصرف بذر در یک هکتار زمین کشاورزی چیزی حدود ۱۶۰ تا ۱۸۰ کیلوگرم در کشت ماشینی است؟ بهترین بذر گندم با تناژ بالا دارای ویژگی‌هایی همچون پتانسیل رشد قوی، تحمل به شرایط محیطی مختلف، مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها، و قابلیت تولید محصول با کیفیت است. به عنوان مثال، متوسط عملکرد برخی ارقام در مناطق سردسیر به ۶.۵ تن در هکتار می‌رسد، درحالی‌که میزان برداشت رقم داراب ۲ تقریباً ۵.۹ تن در هکتار است که در مقایسه با گندم فلات، برتری دارد.
کیفیت بذر نیز اهمیت بسیاری دارد. گندم نان دارای دانه‌هایی با بافت نرم‌تر به رنگ سفید و پروتئین کمتر (بین ۱۰ تا ۱۲ درصد) است، درحالی‌که گندم دوروم سخت‌تر و زردتر با مقدار پروتئین بالاتر (حدود ۱۲ تا ۱۴ درصد) می‌باشد. بنابراین، تهیه بذر از منابع معتبر و قابل اعتماد ضروری است، زیرا هر چه وزن هزار دانه گندم در یک رقم بیشتر باشد، آن رقم کیفیت بهتری دارد. در ادامه، با ۷ نوع از بهترین بذر گندم با عملکرد بالا آشنا خواهید شد.
بهترین بذر گندم
- بذر گندم الوند
- بذر گندم کرخه
- بذر گندم زرین
- بذر گندم داراب
- بذر گندم سیمین
- بذر گندم دانش
- بذر گندم برات
- جدول مقایسه بهترین بذر های گندم
بذر گندم الوند
رقم الوند یکی از ارقام برجسته گندم نان در اقلیم سرد ایران محسوب می‌شود که با ویژگی‌های منحصر به فرد خود توانسته جایگاه ویژه‌ای میان کشاورزان پیدا کند. این رقم با تاریخچه کشت گسترده، از مهمترین ارقام گندم برای مناطق سردسیر کشور به شمار می‌رود.
ویژگی‌های بذر الوند
بذر گندم الوند در سال ۱۳۷۴ توسط بخش تحقیقات غلات کرج معرفی شد و از تلاقی گندم بومی اردبیل با یک لاین خارجی به دست آمده است. شجره این رقم CF1770/1-27-6275 بوده و تیپ رشد آن بینابین (نیمه زمستانه) است. از نظر ظاهری، میانگین ارتفاع بوته این رقم ۱۰۷.۵ سانتی‌متر گزارش شده و حدود ۱۰۵ تا ۱۱۰ سانتی‌متر متغیر است.
یکی از ویژگی‌های برجسته این رقم، دانه‌های زرد کهربایی با وزن هزار دانه متوسط ۴۰ گرم است. بهترین بذر گندم باید نسبت به خوابیدگی مقاوم و در برابر ریزش دانه پایدار باشد؛ ویژگی‌هایی که رقم الوند آن‌ها را داراست. همچنین این رقم از نظر واکنش به بیماری‌ها، نسبتاً مقاوم به زنگ زرد و نسبتاً حساس به زنگ قهوه‌ای در برخی مناطق است. از دیگر خصوصیات قابل توجه بذر الوند که آن را در رده بهترین بذرهای گندم قرار می‌دهد، تحمل نسبی به شوری و خشکی و مقاومت قابل قبول به سرما است. همچنین میانگین درصد پروتئین دانه این رقم ۱۲.۵ درصد بوده و کیفیت نانوایی آن در سطح خوب ارزیابی شده است.
ارتقاء کیفیت بهترین بذر گندم با تغذیه مناسب
نتایج تحقیقات نشان داده است که محلول‌پاشی پتاسیم دی‌هیدروژن فسفات در شرایط تنش خشکی می‌تواند باعث بهبود شاخص‌های رشد و عملکرد دانه این رقم شود. همچنین، پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید می‌تواند موجب افزایش عدد زلنی، افزایش حجم نان، میزان گلوتن تر، شاخص گلوتن و عملکرد دانه شود؛ مواردی که برای تولید باکیفیت با بهترین بذر گندم اهمیت دارند.
مناطق مناسب برای کشت الوند
بذر گندم الوند برای کشت در اقلیم سرد کشور مناسب است. به طور خاص، کشت این رقم در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، کردستان، همدان، زنجان و چهارمحال و بختیاری توصیه می‌شود.
بهترین زمان کشت رقم الوند در مناطق سردسیر از دهم مهر تا دهم آبان است. دلیل این توصیه زمانی آن است که گندم باید قبل از رسیدن فصل زمستان به مرحله ۳ تا ۵ برگی رسیده باشد تا بتواند سرمای زمستان را تحمل کند.
مزیت اصلی کشت الوند در مناطق سردسیر، مقاومت قابل توجه آن به سرما است که آن را برای کشت در استان‌های شمال غربی و غرب کشور مناسب ساخته است. از طرفی، مقاومت نسبی به شوری نیز آن را برای برخی مناطق با خاک‌های شور مناسب می‌کند.
تراکم بذر مناسب برای کشت این رقم بین ۴۵۰-۵۰۰ دانه در متر مربع و میزان بذر مصرفی در هکتار حدود ۱۸۰-۲۰۰ کیلوگرم توصیه شده است. با توجه به تحقیقات انجام شده، در خاک‌های آهکی و قلیایی که فسفر قابل جذب پایینی دارند، محلول‌پاشی مواد غذایی می‌تواند در بهبود عملکرد این رقم مؤثر باشد.
میزان عملکرد بذر الوند
یکی از دلایل محبوبیت رقم الوند در میان کشاورزان، عملکرد قابل توجه آن است. میانگین عملکرد دانه این رقم در آزمایشات سازگاری ۶۴۰۰ کیلوگرم در هکتار گزارش شده است. البته در شرایط مختلف، این میزان متفاوت است. در حالت عادی، میزان برداشت این رقم در هکتار حدود ۷ تن بوده و با رعایت توصیه‌های متخصصین و استفاده از کودهای باکیفیت، تناژ آن به ۹.۵ تن در هکتار نیز می‌رسد.
تحقیقات نشان داده که عملکرد این رقم به شرایط محیطی به ویژه میزان آب در دسترس حساس است. قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد تأثیرات متفاوتی بر عملکرد این رقم دارد. به طور خاص، دوره گل‌دهی (با ضریب حساسیت ۱.۹۶) حساس‌ترین دوره به کمبود آب است و حذف آبیاری در این مرحله، عملکرد را به شدت کاهش می‌دهد.
از عوامل مؤثر بر عملکرد الوند می‌توان به تغذیه مناسب اشاره کرد. مصرف ۱۵۰ و ۳۰۰ کیلوگرم اوره در هکتار می‌تواند غلظت عناصر غذایی مانند P، K، Na و Fe در آرد گندم را افزایش دهد. همچنین مطالعات نشان داده که محلول‌پاشی فسفر در مراحل پایانی رشد باعث افزایش میزان محصول در این رقم می‌شود.
در شرایط تنش خشکی، به کارگیری روش‌هایی مانند محلول‌پاشی پتاسیم دی‌هیدروژن فسفات می‌تواند تا حدی اثرات منفی کم‌آبی را کاهش دهد. در نهایت، با مدیریت صحیح آب، تغذیه مناسب و رعایت اصول به‌زراعی، می‌توان به عملکرد مطلوب از این رقم دست یافت.
بذر گندم کرخه
گندم کرخه به عنوان یکی از بهترین بذرهای گندم دوروم در مناطق گرم و خشک جنوبی ایران شناخته می‌شود. این رقم با عادت رشدی بهاره در سال ۱۳۸۲ معرفی شد و به دلیل ویژگی‌های خاص خود، جایگاه ویژه‌ای در میان کشاورزان مناطق گرمسیری پیدا کرده است.
ویژگی‌های بذر کرخه
رقم کرخه دارای ارتفاع بوته متوسط حدود ۹۵ سانتی‌متر است که این ویژگی به پایداری آن در برابر خوابیدگی کمک می‌کند. از طرفی، دانه‌های این گندم دارای بافت شیشه‌ای و به رنگ زرد کهربایی هستند که برای تولید ماکارونی بسیار مناسب می‌باشند. یکی از مهمترین خصوصیات این رقم، کیفیت مطلوب آن برای پخت ماکارونی است که آن را به گزینه‌ای ارزشمند برای صنایع غذایی تبدیل کرده است. بهترین بذر گندم باید علاوه بر عملکرد، دارای کیفیت فرآوری بالا باشد؛ کرخه این معیار را نیز داراست.
بذر گندم کرخه همچنین مقاومت قابل توجهی در برابر خوابیدگی و ریزش دانه دارد که برداشت مکانیزه را آسان‌تر می‌کند. وزن هزار دانه رقم کرخه به طور میانگین ۴۶ گرم است و میزان پروتئین دانه آن حدود ۱۲ درصد گزارش شده است. این ویژگی‌ها آن را در میان بهترین بذرهای گندم دوروم با کیفیت سمولینا خوب قرار می‌دهد.
مقاومت بذر کرخه به بیماری‌ها
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های بذر گندم کرخه، مقاومت قابل توجه آن در برابر انواع بیماری‌های شایع گندم است. این رقم مقاومت خوبی در برابر بیماری‌های زیر نشان می‌دهد:
- بیماری زنگ زرد
- سیاهک‌ها و سیاهک ناقص
- سفیدک پودری
- نقطه سیاه
علاوه بر این، بر اساس نتایج پژوهش‌ها، رقم کرخه در کنار ارقامی مانند Arina، Riband، M3، آریا، شتر دندان، سایسون و چمران نسبت به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی که توسط قارچ Mycosphaerella graminicola ایجاد می‌شود، مقاومت نشان داده است. این بیماری یکی از بیماری‌های مهم گندم در نقاط مختلف جهان است و استفاده از ارقام مقاوم، مؤثرترین و اقتصادی‌ترین روش برای کنترل آن به شمار می‌آید.
مقاومت رقم کرخه به انواع بیماری‌ها سبب می‌شود تا نیاز به استفاده از مواد شیمیایی کاهش یابد که این امر نه تنها هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد، بلکه به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند.
میزان تناژ بذر کرخه
عملکرد بالا یکی از اصلی‌ترین دلایل انتخاب کرخه به عنوان بهترین بذر گندم مناطق گرمسیری است. میانگین عملکرد آن حدود ۶۶۰۰ کیلوگرم در هکتار گزارش شده، که با رعایت مدیریت تغذیه و آبیاری، به راحتی تا ۶ تن در هکتار قابل افزایش است. هرچند بررسی‌ها نشان داده که ارقامی مثل “شبرنگ” در شرایط خاص ممکن است عملکرد بالاتری نسبت به کرخه داشته باشند، اما کرخه با ویژگی‌های خاص خود همچنان یکی از گزینه‌های اصلی کشاورزان حرفه‌ای به شمار می‌رود.
توصیه‌های کاشت برای بذر گندم کرخه
برای دستیابی به حداکثر عملکرد در کشت این رقم، در روش کاشت ماشینی به حدود ۲۰۰ تا ۲۲۰ کیلوگرم بذر برای هر هکتار نیاز است. همچنین، آغشته‌سازی بذرها با کود فسفیت پتاسیم توصیه می‌شود تا مقاومت در برابر بیماری‌های قارچی افزایش یابد. از نظر زمان کشت، کرخه از بهترین بذرهای گندم مناسب کشت در نیمه دوم آذر در جنوب کشور است. استان‌هایی مانند خوزستان، جنوب فارس، گرم‌ترین مناطق کرمان و جنوب کرمان، بهترین مناطق برای کاشت این رقم هستند
بذر گندم زرین
زرین یک رقم ممتاز گندم برای کشاورزان مناطق سردسیر به شمار می‌رود که با خصوصیات منحصر به فردش توجه متخصصان و کشاورزان را به خود جلب کرده است. این رقم با مقاومت چشمگیر به سرما و بیماری‌ها، گزینه‌ای مناسب برای استان‌های سردسیر کشور محسوب می‌شود.
ویژگی‌های بذر زرین
بذر گندم زرین دارای عادت رشد بینابین (نیمه زمستانه) است که آن را برای کشت در مناطق سردسیر بسیار مناسب می‌سازد. وزن هزار دانه این رقم حدود ۳۹ گرم گزارش شده که جزو ارقام با وزن دانه متوسط محسوب می‌شود. طول دوره رویش این رقم بین ۲۶۵ تا ۲۷۵ روز است که نشان‌دهنده سازگاری آن با اقلیم سرد می‌باشد. از ویژگی‌های برجسته رقم زرین، مقاومت آن در برابر شرایط نامساعد محیطی است؛ موضوعی که برای بهترین بذر گندم مناطق سردسیر اهمیت زیادی دارد.
این رقم در برابر موارد زیر مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد:
- مقاومت در برابر زنگ زرد
- مقاومت در برابر ریزش دانه
- مقاومت در برابر سرما
- مقاومت در برابر خوابیدگی
افزون بر این، کیفیت نان حاصل از گندم زرین بسیار خوب ارزیابی شده است. این ویژگی باعث می‌شود زرین نه تنها برای کشاورزان، بلکه برای صنعت آرد و نان نیز یک بذر گندم با کیفیت نانوایی بالا محسوب شود.
مناطق مناسب برای کشت زرین
رقم زرین برای مناطق نسبتاً سرد کشور توصیه شده است. به طور خاص، این رقم برای استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، زنجان، قزوین، تهران، مرکزی و نواحی مشابه از نظر اقلیمی مناسب است. همچنین در مناطق سرد استان تهران، اطراف کرج و قزوین نیز می‌توان از این رقم استفاده کرد.
بهترین زمان کاشت بذر زرین از ابتدای مهر تا دهم آبان گزارش شده است. این بازه زمانی به گیاه اجازه می‌دهد تا قبل از شروع سرمای شدید زمستان، به رشد کافی برسد و مقاومت لازم در برابر سرما را کسب کند.
تراکم مناسب بذر برای کشت این رقم حدود ۵۰۰ بوته در متر مربع است و میزان بذر مصرفی در هکتار بین ۱۹۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم توصیه می‌شود. رعایت این میزان تراکم به دستیابی به عملکرد مطلوب کمک می‌کند.
میزان برداشت بذر زرین
عملکرد بذر گندم زرین یکی از عوامل کلیدی در انتخاب آن به‌عنوان بهترین بذر گندم مناطق سرد است. میانگین عملکرد این رقم در شرایط آزمایشی حدود ۴.۶ تن در هکتار گزارش شده، اما با تغذیه مناسب و استفاده از روش کاشت بهینه، این عدد می‌تواند به حدود ۶.۴ تن در هکتار افزایش یابد.
در آزمایشات میدانی، مشخص شد که کاشت خطی نسبت به بذرپاشی باعث افزایش معنی‌دار در عملکرد دانه شده است. این افزایش به دلیل استقرار بهتر، تهویه بهتر ریشه‌ها، کاهش رقابت بین گیاهان و رشد یکنواخت‌تر گیاه به دست آمده است. از دیگر مزایای روش کاشت خطی برای بذر زرین، کاهش میزان بذر مصرفی، کنترل بهتر علف‌های هرز و کاهش هزینه‌هاست؛ که همگی در راستای بهینه‌سازی تولید با بهترین بذر گندم قرار می‌گیرند.
بذر گندم داراب ۲
داراب ۲ از پرطرفدارترین ارقام گندم برای مناطق گرمسیری جنوب ایران است که به دلیل سازگاری فوق‌العاده با شرایط آب و هوایی گرم، جایگاه ویژه‌ای در کشاورزی این مناطق پیدا کرده است. این رقم برای کشاورزان مناطق گرم کشور، یک انتخاب هوشمندانه محسوب می‌شود.
ویژگی‌های بذر داراب ۲
داراب ۲ در سال ۱۳۷۴ از مرکز بین‌المللی سیمیت مکزیک با شجره Maya”s”/Nac معرفی شد. این رقم دارای تیپ رشد بهاره است و میانگین ارتفاع بوته آن ۹۲.۵ سانتی‌متر می‌باشد. از نظر زمان برداشت، داراب ۲ جزو ارقام زودرس گندم به‌شمار می‌رود و همین ویژگی آن را به یکی از بهترین بذرهای گندم مناطق گرم بدل کرده است.
یکی از خصوصیات بارز این رقم، دانه‌های زرد کهربایی با میانگین وزن هزار دانه ۳۷.۵ گرم است. همچنین داراب ۲ از نظر مقاومت به خوابیدگی، کاملاً مقاوم و در برابر ریزش دانه نیمه‌مقاوم است؛ ویژگی‌هایی که در انتخاب بهترین بذر گندم برای کشت مکانیزه اهمیت زیادی دارند. کیفیت نانوایی این رقم خوب ارزیابی شده و میانگین درصد پروتئین دانه آن ۱۲.۵ درصد است. این ترکیب از عملکرد بالا و کیفیت مناسب باعث شده داراب ۲ در زمره بهترین بذرهای گندم برای صنعت نان نیز قرار بگیرد.
زمان و شرایط کاشت بذر گندم داراب ۲
بهترین زمان کاشت داراب ۲ از ۲۰ آبان تا ۲۰ آذر است. برای یک هکتار زمین کشاورزی، در کشت ماشینی به حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ کیلوگرم بذر نیاز دارید. این رقم با تراکم مناسب و جوانه‌زنی سریع، عملکرد بسیار خوبی در مناطق گرم و خشک از خود نشان می‌دهد.
مقاومت بذر داراب ۲ به خشکی
مقاومت به شرایط خشکی یکی از نقاط قوت بذر داراب ۲ محسوب می‌شود. بر اساس نتایج تحقیقات، این رقم در ارزیابی‌های مقاومت به خشکی، عملکرد قابل توجهی داشته است. به طور خاص، صفت زودرسی در این رقم به عنوان یک مکانیزم کارآمد و قابل دسترس در منابع ژنتیکی، امکان فرار از تنش‌های خشکی و گرمای آخر فصل را فراهم می‌کند.
از طرفی، داراب ۲ دارای ژن‌های مقاوم در برابر برخی از بیماری‌های رایج گندم مانند زنگ زرد و برنزه است. این ژن‌ها به گیاه توانایی مقاومت در برابر عوامل بیماری‌زای مختلف را می‌دهند. علاوه بر مقاومت در برابر بیماری‌ها، داراب ۲ توانایی سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف را دارد که این خصوصیت می‌تواند به کاهش خطر شیوع بیماری‌ها و کاهش مصرف سموم شیمیایی کمک کند.
در مقایسه با سایر ارقام، داراب ۲ در شرایط تنش رطوبتی عملکرد قابل قبولی نشان داده است. در واقع، در بین ارقام مورد آزمایش، میانگین عملکرد دانه رقم چمران، ESWYT92(96-97)، داراب ۲ و ESWYT65(97-98) به طور معنی‌داری بیشتر از بقیه ارقام بوده است.
میزان عملکرد بذر داراب ۲
میزان برداشت رقم داراب ۲ تقریباً ۵.۹ تن در هکتار است که در مقایسه با گندم فلات، برتری دارد. این عملکرد قابل توجه، داراب ۲ را به یکی از بهترین بذرهای گندم با تناژ بالا تبدیل کرده است.
مناطق مناسب برای کشت این رقم شامل:
- مناطق گرم جنوب کشور
- استان‌های فارس، خوزستان، هرمزگان
- استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان
- استان‌های بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان
در صورتی که قبل از کاشت از بهترین کود بذرمال گندم استفاده کنید، می‌توانید جوانه‌زنی بذرها را تا چند برابر افزایش دهید. این امر می‌تواند به بهبود عملکرد نهایی محصول کمک شایانی کند.
با توجه به مقاومت بالای داراب ۲ در برابر بیماری‌های قارچی و خوابیدگی، می‌توانید هزینه‌های مربوط به حفاظت از محصول را کاهش دهید و در نتیجه سود نهایی حاصل از کشت این رقم را افزایش دهید.
در نهایت، انتخاب بذر داراب ۲ برای مناطق گرمسیری به دلیل مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصر به فرد آن مانند زودرسی، مقاومت به بیماری‌ها، سازگاری با شرایط آب و هوایی گرم و عملکرد قابل قبول، انتخابی هوشمندانه برای کشت سال ۱۴۰۴ به شمار می‌رود.
بذر گندم سیمین
سیمین نمونه‌ای برجسته از ارقام گندم نان سازگار با اقلیم سرد است که با قابلیت تحمل شرایط سخت زمستانی، گزینه مناسبی برای کشاورزان مناطق سردسیر محسوب می‌شود. این رقم با عملکرد چشمگیر و سازگاری فوق‌العاده با شرایط سخت محیطی، یکی از بهترین بذرهای گندم برای کشت در سال ۱۴۰۴ به شمار می‌آید.
ویژگی‌های بذر سیمین
بذر گندم سیمین برای کشت در مناطق سردسیر که زمستان‌های طولانی و سرد و تابستان‌های خنک دارند، انتخابی هوشمندانه است. این رقم قادر است در برابر یخبندان‌های شدید مقاومت کرده و با وجود فصل رشد کوتاه، عملکرد مطلوبی داشته باشد.
خصوصیات زراعی، تیپ رشد و کیفیت این رقم آن را برای کشت در اقلیم سرد و به طور خاص استان اردبیل مناسب ساخته است. از دیگر ویژگی‌های این رقم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سازگاری با مناطق سردسیر و سرد معتدل
- مناسب برای کشت در استان اردبیل و مناطق مشابه اقلیمی
- دارای شاخص‌های منحصر به فرد رشد در شرایط سرد
آماده‌سازی مناسب زمین و تغذیه بهینه در مرحله داشت، به خصوص در مراحل اولیه رشد و تشکیل گیاهچه، نقش مهمی در استقرار موفق بوته‌های گندم سیمین دارد. بنابراین توصیه می‌شود برای رسیدن به نتیجه مطلوب، دستورالعمل‌های کاشت، داشت و برداشت این رقم را با دقت رعایت کنید.
مقاومت بذر سیمین به زنگ زرد
گرچه در فکت‌های ارائه شده اشاره مستقیمی به مقاومت سیمین به زنگ زرد نشده، اما آنچه مشخص است، این رقم برای مقاومت در شرایط سخت محیطی اصلاح شده است. با توجه به اینکه سیمین برای مناطق سردسیر طراحی شده، طبیعتاً باید در برابر بیماری‌های رایج در این مناطق مقاومت نسبی داشته باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد که ارقام مختلف گندم در برابر عوامل بیماری‌زای مختلف از جمله زنگ زرد، واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. به هر حال، برای اطمینان از مقاومت این رقم به بیماری‌های مختلف، بهتر است با کارشناسان کشاورزی منطقه خود مشورت کنید.
میزان تناژ بذر سیمین
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های بذر سیمین، عملکرد بالای آن در شرایط مطلوب است. میانگین عملکرد این رقم در هکتار ۷.۹ تن گزارش شده که آن را در زمره بهترین بذرهای گندم با تناژ بالا قرار می‌دهد.
عضو هیات علمی غلات ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آلاروق اردبیل تاکید می‌کند که مدیریت آماده‌سازی و تغذیه بهینه در مراحل اولیه رشد، یکی از مهمترین مراحلی است که زارعین گندم کار می‌توانند با رعایت آن، ضمن کاهش هزینه‌های جاری تولید، عملکرد در واحد سطح را افزایش داده و درآمد اقتصادی خود را بالا ببرند.
برای دستیابی به حداکثر عملکرد، باید به تاریخ کاشت و میزان بهینه بذر به خصوص در مناطق سردسیر و سرد معتدل توجه ویژه داشت. علاوه بر این، برنامه تغذیه مناسب و مدیریت صحیح عوامل زراعی، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری این رقم دارد.
در مجموع، بذر گندم سیمین با توجه به عملکرد بالا در شرایط مطلوب و سازگاری خوب با مناطق سردسیر، گزینه مناسبی برای کشاورزانی است که به دنبال بهترین بذر گندم برای مناطق سرد کشور هستند.
بذر گندم دانش
بذر گندم دانش یکی از جدیدترین دستاوردهای پژوهشی کشور در حوزه تولید گندم نان برای مناطق معتدل است که در سال ۱۴۰۱ معرفی و نامگذاری شد. این رقم پس از طی مراحل مختلف اصلاح نژادی از جمله آزمایشات مقدماتی و پیشرفته، به عنوان یک‌صد و چهلمین رقم گندم آبی کشور به ثبت رسیده است.
ویژگی‌های بذر دانش
رقم دانش با داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد، توجه بسیاری از کشاورزان را به خود جلب کرده است. این بذر قابلیت کشت در شرایط آبیاری بهینه و همچنین شرایط کم آبیاری را دارد و عملکرد بالا و پایداری خود را در هر دو شرایط حفظ می‌کند. افزون بر این، بذر دانش مقاومت چشمگیری در برابر بیماری زنگ داشته و در شرایط رطوبتی دچار آفت نمی‌شود.
از دیگر خصوصیات قابل توجه این رقم، کیفیت نانوایی خوب آن است که این ویژگی بذر دانش را نه تنها برای کشاورزان بلکه برای صنعت نانوایی نیز جذاب ساخته است. این رقم در سال ۱۳۹۶ تحت عنوان لاین 1396-13-M وارد آزمایشات سازگاری شد و پس از بررسی در ایستگاه‌های اقلیم معتدل کشور و اثبات برتری آن، تکثیر بذر مقدماتی این رقم انجام گرفت.
مناسبت بذر دانش برای مناطق معتدل
بذر گندم دانش به طور خاص برای اقلیم معتدل کشور طراحی و اصلاح شده است. این رقم در ایستگاه کبوترآباد اصفهان، به عنوان یکی از ایستگاه‌های مهم مناطق معتدل کشور، مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج مطلوبی داشته است.
تجربه کشت این بذر در منطقه خاتم استان یزد طی سال‌های اخیر نشان‌دهنده سازگاری خوب این رقم با شرایط آب و هوایی معتدل است. در منطقه بروجرد نیز این رقم به همراه ارقامی مانند امین و فرین با تراکم ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار کشت شده و نتایج قابل توجهی داشته است.
مراحل آزمایشات پیشرفته و سازگاری این رقم در ایستگاه‌های مختلف مناطق معتدل کشور انجام شده و پروژه تحقیقی-ترویجی آن نیز در استان‌های مختلف اجرا گردیده است. به این ترتیب، پیش از معرفی رسمی این رقم، سازگاری آن با شرایط اقلیمی معتدل کشور به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است.
میزان عملکرد بذر دانش
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های بذر دانش، عملکرد بالای آن است که آن را در میان بهترین بذرهای گندم با تناژ بالا قرار می‌دهد. بر اساس گزارش‌ها، این رقم دو سال پیش در منطقه خاتم کشت شد و عملکرد آن هفت تن و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به ارقام قبلی برتری داشت.
در یک نمونه دیگر، در پردیس تحقیقات و آموزش کشاورزی بروجرد، عملکرد رقم دانش به رقم چشمگیر ۱۰ تن در هکتار رسیده است. این میزان محصول، بذر دانش را به گزینه‌ای بسیار مناسب برای کشاورزانی تبدیل می‌کند که به دنبال ارقام پربازده و اقتصادی هستند.
سالانه بین ۲۰ تا ۲۵ تن بذر ارقام جدید از جمله رقم دانش در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد تولید می‌شود که در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد تا تکثیر شده و در اختیار کشاورزان قرار گیرد. با توجه به عملکرد بالا و سازگاری مناسب این رقم با شرایط اقلیم معتدل، انتخاب بذر دانش می‌تواند به افزایش بهره‌وری و سودآوری در کشت گندم سال ۱۴۰۴ کمک شایانی کند.
بذر گندم برات
بذر گندم برات، انتخابی هوشمندانه برای کشاورزان مناطق گرم و خشک جنوب کشور است. این رقم که از خزانه بین‌المللی 24SAWSN دریافت شده از مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) انتخاب شده، با ویژگی‌های منحصر به فرد خود در شرایط گرمایی عملکرد مطلوبی دارد.
ویژگی‌های بذر برات
رقم برات با شجره SLVS*2/PASTOR در سال ۲۰۱۶ به طور رسمی معرفی شد. این گندم دارای پایداری عملکرد دانه در ایستگاه‌های مورد ارزیابی در اقلیم گرم و خشک جنوب کشور است. افزون بر این، برات رقمی نسبتاً زودرس و پرپنجه محسوب می‌شود که این ویژگی سبب می‌شود در مقایسه با ارقام مرسوم، زودتر به مرحله برداشت برسد.
از دیگر مشخصات قابل توجه این بهترین بذر گندم می‌توان به تحمل به ریزش دانه و خوابیدگی بوته اشاره کرد. همچنین این رقم دارای سازگاری وسیع و مطلوب در اقلیم گرم تا نیمه گرم بوده و جایگزین مناسبی برای ارقام قدیمی گندم نان محسوب می‌شود.
مقاومت بذر برات به گرما
برجسته‌ترین ویژگی رقم برات که آن را به بهترین بذر گندم آبی گرمسیری تبدیل کرده، تحمل نسبتاً خوب آن به گرمای آخر فصل است. در حقیقت، این رقم به طور خاص برای کشت در نظام‌های زراعی مناطق گرم جنوب به خصوص مناطقی که فشار بیماری‌ها و به ویژه زنگ زرد در آن مناطق عامل محدود کننده است، معرفی شده است.
تاریخ کاشت مناسب گندم برات برای مناطق نیمه گرم استان فارس از 20 آبان تا آخر آذر و برای مناطق گرم استان از 25 آبان تا 25 آذر ماه توصیه شده است. این بازه زمانی با توجه به ویژگی تحمل به گرما تعیین شده و رعایت آن به دستیابی به حداکثر عملکرد کمک می‌کند.
علاوه بر این، برات مقاومت قابل قبولی به بیماری‌های زنگ زرد، قهوه‌ای و سیاه نژاد Ug99 دارد که این ویژگی برای مناطق گرم که معمولاً مستعد بیماری‌های قارچی هستند، بسیار ارزشمند است.
میزان تناژ بذر برات
پتانسیل عملکرد بالا یکی دیگر از نقاط قوت رقم برات است که آن را در زمره بهترین بذر گندم با تناژ بالا قرار می‌دهد. میزان عملکرد این رقم به 6433 کیلوگرم در هکتار می‌رسد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید آن است.
در آزمایشات انجام شده در منطقه لارستان، این رقم نتایج مطلوبی از نظر عملکرد و سازگاری نشان داده است. بر اساس کشت آزمایشی در بخش جویم لارستان طی دو سال زراعی، پایداری عملکرد دانه و پتانسیل عملکرد بالای این رقم تأیید شده است.
به طور کلی، برات با ترکیبی از مقاومت به گرما، زودرسی، تحمل به بیماری‌های مهم و عملکرد بالا، انتخابی مناسب برای کشاورزانی است که در مناطق گرم و خشک جنوب ایران به ویژه استان‌های خوزستان، غرب فارس، مناطق گرم لرستان، کرمان و کرمانشاه به کشت گندم آبی می‌پردازند.
جدول مقایسه بهترین بذر های گندم
| نام رقم | مناطق مناسب کشت | میانگین عملکرد (تن/هکتار) | مقاومت به بیماری‌ها | ویژگی‌های برجسته | وزن هزار دانه (گرم) |
|---|---|---|---|---|---|
| الوند | مناطق سردسیر (آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، کردستان، همدان، زنجان) | ۶.۴ | نسبتاً مقاوم به زنگ زرد | مقاومت به سرما و خوابیدگی | ۴۰ |
| کرخه | مناطق گرم و خشک جنوب کشور | ۵.۴۸ | مقاوم به زنگ زرد و سیاهک‌ها | مناسب برای تولید ماکارونی | ۴۶ |
| زرین | مناطق سرد با زمستان‌های ملایم | ۶.۴ | مقاوم به زنگ زرد | مقاومت به خوابیدگی و ریزش دانه | ۳۹ |
| داراب ۲ | مناطق گرم جنوب و جنوب غرب کشور | ۵.۹ | نسبتاً مقاوم به زنگ زرد و قهوه‌ای | زودرسی و سازگاری با گرما | ۳۷.۵ |
| سیمین | مناطق سردسیر و سرد معتدل | ۷.۹ | مقاوم به زنگ زرد | سازگاری با شرایط سرد | – |
| دانش | مناطق معتدل (فارس، کرمانشاه، اصفهان، خراسان) | ۷.۴ | مقاوم به زنگ قهوه‌ای و زرد | تحمل به کم‌آبی | – |
| برات | مناطق گرم و خشک جنوب | ۶.۴۳ | مقاوم به زنگ زرد، قهوه‌ای و سیاه | تحمل به گرمای آخر فصل | – |
منابع:
-
CIMMYT (International Maize and Wheat Improvement Center)
🌐 https://www.cimmyt.org-
مرکز جهانی اصلاح گندم و ذرت
-
-
ICARDA (International Center for Agricultural Research in the Dry Areas)
🌐 https://www.icarda.org-
متخصص در توسعه ارقام مقاوم به خشکی و تنش‌های محیطی
-
-
USDA – Agricultural Research Service (Wheat Genetics & Quality Research Unit)
🌐 https://www.ars.usda.gov-
اطلاعات تخصصی از انواع گندم نرم و سخت، بررسی‌های عملکرد، کیفیت آرد و مقاومت به بیماری
-
-
KWS Saat SE & Co. KGaA
🌐 https://www.kws.com-
یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های اصلاح نژاد و فروش بذر در اروپا
-
-
Limagrain Group (LG Seeds)
🌐 https://www.limagrain.com-
غول بذر فرانسه با پوشش گسترده گندم‌های بهاره و پاییزه
-
سوالات متداول
انتخاب بهترین بذر گندم تأثیر زیادی بر عملکرد محصول دارد. بذر مناسب باعث افزایش مقاومت به بیماری‌ها، سازگاری با شرایط اقلیمی و افزایش عملکرد می‌شود.
ارقام الوند و زرین برای مناطق سردسیر مناسب هستند. این ارقام مقاومت بالایی به سرما دارند و برای کشت در استان‌هایی مانند آذربایجان، اردبیل و کردستان توصیه می‌شوند.
ارقام کرخه، داراب ۲ و برات برای مناطق گرم و خشک جنوب کشور مناسب هستند. این ارقام تحمل بالایی به گرما دارند و زودرس هستند که باعث فرار از تنش خشکی آخر فصل می‌شود.
در میان ارقام معرفی شده، رقم سیمین با میانگین عملکرد ۷.۹ تن در هکتار بالاترین میزان برداشت را دارد. البته عملکرد نهایی به شرایط کشت و مدیریت زراعی نیز بستگی دارد.
برای دستیابی به حداکثر عملکرد گندم، علاوه بر انتخاب بذر مناسب، باید به زمان کاشت صحیح، میزان بذر مصرفی، برنامه کودی متعادل و آبیاری به موقع توجه کرد. رعایت اصول علمی کاشت، داشت و برداشت نیز بسیار مهم است.
