زومکشت : مجله آنلاین کشاورزی

راهنمای مقابله با آفات گوجه‌ فرنگی

آفات گوجه فرنگی
در این مقاله چه می خوانیم...

آفات گوجه فرنگی

گوجه فرنگی یکی از محصولات کشاورزی محبوب و پر کاربرد در سراسر جهان است که از نظر تغذیه ‌ای ارزش بسیار بالایی دارد و در مزرعه و گلخانه کشت می‌ شود. در سال‌ های اخیر، تنوعی از آفات گوجه فرنگی و بیماری‌ های مختلف کیفیت این محصول را تحت تاثیر قرار داده و کشاورزان را متحمل ضرر و زیان کرده است.

در این مقاله به آفات گوجه فرنگی، بیماری گوجه فرنگی و روش های مبارزه با آنها خواهیم پرداخت و راهکار های مبارزه و مدیرت آنها را بررسی خواهیم کرد.

زومکشت رسانه جامع و معتبر کشاورزی

معرفی مهم ترین آفات گوجه فرنگی

آفت گوجه فرنگی
تصویری از گوجه فرنگی آفت زده

آفت‌ های مختلف گوجه فرنگی به اندام‌ های مختلف این گیاه حمله کرده و گوجه‌ کاران را متحمل خسارات زیادی می‌ کند و کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می ‌دهند. بدین جهت بهتر است هنگام کاشت، تدابیری برای شناسایی و مبارزه با آفات گوجه فرنگی اندیشیده شود.

قابل ذکر است که آفات گوجه فرنگی چه در فضای باز و چه در کشت گلخانه ای با هم مشابه اند و ممکن است شما انواع افات را در هر دو مورد کاشت مشاهده کنید. در ادامه انواع آفات گوجه فرنگی و راهکار های پیشگیری و کنترل را بررسی می کنیم.

مهمترین آفات گوجه فرنگی:

  1. کرم میوه‌ خوار گوجه‌‌ فرنگی
  2. کرم برگ‌ خوار گوجه‌ فرنگی
  3. کرم‌ های طوقه‌ بُر
  4. پروانه مینوز گوجه فرنگی
  5. مگس سفید (سفید بالک ‌ها)
  6. شته ها
  7. تریپس گوجه‌ فرنگی
نام آفت توضیحات پیشگیری و کنترل
کرم میوه‌ خوار گوجه‌ فرنگی (هلیوتیس) لاروها از میوه‌های نارس تغذیه کرده و میوه را سوراخ می‌کنند. همچنین فضولات باقی‌مانده باعث خراب شدن میوه می‌شود. استفاده از کودهای حاوی کلسیم، جمع‌آوری میوه‌های آلوده، شخم عمیق، یخ آب زمستانه، کنترل بیولوژیکی با زنبورهای پارازیت براکون
کرم برگ‌ خوار گوجه‌ فرنگی لاروها از برگ‌ها و ساقه‌های گوجه فرنگی تغذیه می‌کنند و باعث ضعیف شدن گیاه و افتادن بوته‌ها می‌شوند. استفاده از تله‌های نوری و فرمونی، شخم عمیق، یخ آب زمستانه، استفاده از حشره‌کش‌ها در صورت آلودگی شدید
کرم‌های طوقه‌ بر لاروها از ناحیه طوقه گیاه تغذیه کرده و باعث افتادن بوته‌ها و مرگ گیاه می‌شوند. جمع‌آوری آفات، سم‌پاشی در شب، استفاده از سموم ایندوکساکارب و دیازینون، پوشش سطح زمین با نایلون برای کاهش خسارت
پروانه مینوز گوجه فرنگی لاروها تونل‌هایی در برگ‌ها ایجاد کرده و باعث توقف رشد گیاه و کوتاه شدن بوته می‌شوند. استفاده از تله‌های فرمونی، شخم عمیق، یخ آب زمستانه، رهاسازی زنبور تریکوگراما، استفاده از سموم شیمیایی
مگس سفید (سفید بالک‌ها) تغذیه از شیره گیاهی و ترشح عسلک، همچنین ناقل بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی است. جمع‌آوری علف‌های هرز، شخم عمیق، استفاده از تله‌های زرد رنگ چسبناک، نصب تور در دریچه‌های تهویه، کنترل بیولوژیکی
شته‌ها تغذیه از شیره گیاهی، زرد شدن و ضعف برگ‌ها، انتقال بیماری‌های ویروسی، ترشح عسلک. استفاده از کودهای ازت متعادل، استفاده از کارت‌های زرد چسبناک در گلخانه، ضدعفونی بذرها، استفاده از صابون‌های حشره‌کش
تریپس گوجه‌ فرنگی ایجاد ظاهری زنگ‌زده روی برگ‌ها و خسارت در انتهای فصل زراعی، تغذیه از شیره گیاه و پارانشیم برگ‌ها. کنترل بیولوژیکی با قارچ‌ها، باکتری‌ها و حشرات شکارگر، استفاده از سموم مناسب در صورت لزوم

1. کرم میوه‌ خوار گوجه‌‌ فرنگی (هلیوتیس، کرم غوزه پنبه)

آفات گوجه فرنگی
تصویر کرم میوه خوار گوجه فرنگی

از مهم‌ ترین آفات گوجه فرنگی که خسارت زیادی به محصول وارد می کند، کرم میوه خوار است این آفت مخصوصا در کشت‌ های بیشتر به چشم می خورد. لاروهای این حشره از گل, جوانه میوه و میوه تغذیه می کنند.

کرم میوه گوجه فرنگی در قسمت های انتهایی برگ ‌هایی که نزدیک به گل ‌ها یا میوه‌ های کوچک هستند تخم می گذارد و لارو ها از میوه‌ های نارس گیاه تغذیه کرده و میوه را سوراخ می ‌کنند. در محل سوراخ شده توسط لاروها فضولات باقیمانده لارو جمع شده و دیگر میوه گوجه فرنگی قابل مصرف نیست.

  • بیشگیری و کنترل:

کاربرد حشره کش پس از نفوذ این آفت گوجه فرنگی به میوه چندان موثر نیست. بدین جهت استفاده از روش‌ های پایش برای لارو های تازه یا تخم‌ ها توصیه می شود. طبق مطالعات کمبود کلسیم در گوجه فرنگی رابطه مستقیمی با ابتلا به این آفت دارد بنابراین توصیه می‌ شود که برای پیشگیری از آفت کرم میوه از کود های حاوی کلسیم برای گوجه فرنگی استفاده کنید.

توصیه می شود میوه ‌های آلوده را جمع آوری کرده و زمین را شخم عمیق بزنید و از یخ آب زمستانه استفاده کنید. همچنین برای کنترل این آفت می ‌توانید روش‌ های کنترل بیولوژیکی مثل زنبورهای پارازیت براکون و پارازیت کننده تخم آفت را استفاده کنید.

2. کرم برگ‌ خوار گوجه‌ فرنگی

آفات گوجه فرنگی
تصویر دقیق از کرم برگ خوار

یکی از آفات گوجه فرنگی که به برگ ها حمله میکند کرم برگ‌ خوار گوجه می ‌باشد. این آفت جزوی از آفات خطرناک در گوجه‌ فرنگی است. لارو های این حشره از برگ گیاه تغذیه می کنند و باعث کاهش سطح برگ و ضعیف شدن گیاه می ‌شوند. این آفات همچنین می‌ توانند از ناحیه ساقه تغذیه کرده و باعث افتادن بوته به‌ خصوص در گیاهان جوان ‌تر بشوند.

این آفت می تواند حدود ۵۰ عدد تخم را به صورت دسته جمعی در سطح زیر برگ ‌های گوجه فرنگی بگذارد. لاروها معمولا به صورت گروهی از قسمت پشت برگ‌ های گوجه فرنگی شروع به تغذیه می‌ کنند و از سطح بالایی برگ خارج می شوند،که این امر باعث می شود برگ گوجه فرنگی حالتی پنجره‌ ای شکل بگیرد و از تمام برگ فقط رگ برگ ‌ها باقی می ‌مانند. در بعضی موارد از قسمت تغذیه شده توسط آفت، میکروارگانیسم ‌های ثانویه وارد میوه می شوند و میوه گوجه فرنگی دچار پوسیدگی می شود.

  • بیشگیری و کنترل:

برای ردیابی و کاهش جمعیت کرم برگ ‌خوار گوجه فرنگی می ‌توان از تله‌ های نوری و تله ‌های فرمونی جنسی استفاده کرد. همچنین، در مزارع آلوده، به منظور جلو گیری از خسارت در سال‌ های آینده، ضروری است که میوه‌ های آلوده جمع ‌آوری شوند و با انجام شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه، شفیره ‌ها از بین بروند.

برای کنترل این آفت، استفاده از حشره‌ کش‌ ها نیز ممکن است مؤثر باشد و در صورت بروز آلودگی شدید، روش‌ های شیمیایی می‌ توانند زمانی که تخم‌ ها تفریخ شده و لارو ها در مرحله سن یک هستند، به کار روند.

3. کرم‌ های طوقه‌ بُر

آفات گوجه فرنگی
کرم طوقه بر

گزارش ‌هایی از انواع مختلفی از کرم‌ های طوقه ‌بر بر روی گوجه ‌فرنگی وجود دارد. لارو های این حشرات، که حشرات بالغ آنها سوسک یا شب ‌پره هستند، می ‌توانند گیاهان را از ناحیه طوقه دچار خوردگی کنند. این نوع تغذیه از ناحیه طوقه موجب اختلال در جریان شیره گیاهی می‌ شود. در مواردی که این آفت شدید شود، خصوصاً زمانی که گیاهان هنوز جوان هستند، این آفات گوجه فرنگی باعث افتادن بوته‌ ها و مرگ آنها شوند.

  • بیشگیری و کنترل:

بهترین روش برای کنترل آفات کرم ‌های طوقه ‌بر، جمع‌ آوری آنها یا سم ‌پاشی در شب‌ هنگام است. از آنجا که فعالیت این کرم ‌ها عمدتاً در تاریکی صورت می ‌گیرد، سم ‌پاشی سطح خاک با سموم ایندوکساکارب یا دیازینون بسیار مؤثر است. استفاده از دیازینون گرانوله نیز گزینه مناسبی به شمار می‌ آید. در کشت‌ هایی که سطح زمین با نایلون پوشیده شده است، به دلیل افزایش دمای خاک و شرایط نامساعد برای این آفات، خسارت کمتری گزارش می ‌شود.

4. پروانه مینوز گوجه فرنگی

آفات گوجه فرنگی
تصویر پروانه مینوز آفت گوجه فرنگی و اثر آسیب آن روی برگ

پروانه مینوز برگ از مهم ‌ترین آفات گوجه فرنگی محسوب می‌ شود؛ چرا که ممکن است خسارات ۸۰ الی ۱۰۰ درصدی به محصول گوجه فرنگی وارد کند.

این آفت در تمامی مراحل رشد گوجه فرنگی به گیاه حمله کرده و در سطح برگ سوراخ‌ های ریز مانند تونل ایجاد می ‌کند. توقف در رشد گیاه، خشک شدن قسمت انتهای بوته، تغذیه لارو از گوشت میوه و کوتاه شدن بوته گوجه فرنگی از خسارات این آفت گوجه فرنگی است.

  • پیشگیری و کنترل:

برای ردیابی این گونه آفات گوجه فرنگی می‌ توان از تله ‌های فرمونی جنسی دلتا و تله‌ های حاوی آب و روغن بهره برد. همچنین، کنترل دقیق علف ‌های هرز برای کاهش خسارت ناشی از این آفت توصیه می ‌شود. در گلخانه ‌ها، استفاده از کارت‌ های زرد چسبناک به‌ عنوان ابزاری مؤثر برای ردیابی و کنترل این حشره کاربرد دارد.
اجرای شخم عمیق و یخ آب زمستانه در مزرعه نیز به پیشگیری از ظهور این آفت کمک می ‌کند. علاوه بر این، رها سازی زنبور تریکوگراما برای کنترل بیولوژیک و استفاده از سموم مؤثر برای کنترل شیمیایی از دیگر روش ‌های پیشنهادی برای مدیریت این آفت در مزارع گوجه ‌فرنگی است.

5. مگس سفید (سفید بالک ‌ها)

آفات گوجه فرنگی
تصویر نزدیک از حمله آفت مگس سفید روی برگ

این آفات گوجه فرنگی علاوه بر اینکه خسارت مستقیم به محصول وارد میکند، ناقل بیماری پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی نیز هست. مگس سفید اغلب از شیره گیاهی گوجه فرنگی تغذیه می‌کند و باعث ترشح عسلک می ‌شود همچنین این آفت در تمام سال در گلخانه فعالیت دارد.

قسمت تغذیه این آفت به صورت لکه‌ های روشن روی سطح برگ‌ های گوجه فرنگی نمایان می شوند. با تغذیه این آفت از محصول، بافت سفید داخل میوه گوجه فرنگی افزایش می یابد و باعث ایجاد بخش ‌های نارس در میوه می ‌شود.

  • پیشگیری و کنترل:

برای از بین بردن پناهگاه‌ های این آفت گوجه فرنگی توصیه می شود بقایای گیاهی و علف‌ های هرز را از بین برده و همچنین بعد از برداشت، زمین را شخم عمیق بزنید. روش پیشگیری با این آفت در گلخانه ها به این صورت است که از تله‌ های زرد رنگ چسبناک و نصب تورهای مناسب در محل دریچه‌ های تهویه هوا برای جلوگیری از این آفت استفاده می کنند.

از دیگر روش ها می توان به روش کنترل بیولوژیک اشاره کرد که با استفاده از زنبورهای پارازیتوئید و محلول پاشی با مواد شوینده صابونی و روغنی این آفات را کنترل می کنند.

6. شته ها

آفات گوجه فرنگی
عکس آفت شته

آفت گوجه فرنگی شته‌ با قدرت مکندگی بالایی که دارد باعث ضعیف شدن گوجه فرنگی و کاهش محصول می ‌شود. همچنین این آفات گوجه فرنگی باعث زرد شدن، بد شکل شدن و ضعف برگ ‌های بوته گوجه فرنگی می‌ شود و شرایط را برای ایجاد کپک دوده ‌ای و جلب مورچه ‌ها با تولید عسلک فراهم می ‌کند. قابل ذکر است که شته ها ناقل برخی بیماری‌ هاي ویروسی نیز هستند.

  • کنترل و پیشگیری:

جهت پیشگیری از حمله شته‌ ها توصیه می شود علف ‌های هرز را از بین ببرید و از کود های ازت به شکل متعادل و برابر استفاده کنید. همچنین برای دور کردن شته‌ ها می توانید از صفحات آلومینیومی که نور را منعکس می‌ کنند، استفاده کنید.

در کشت‌ های گلخانه ‌ای برای ردیابی این آفت از کارت‌ های زرد رنگ چسبناک استفاده کنید. اگر بذر ها در مرحله تولید نشاء ضد عفونی شوند از قرار گرفتن شته روی نشاء ها جلو گیری می‌ شود. همچنین استفاده از دشمنان طبیعی و صابون ‌های حشره کش برای کنترل این آفت گوجه فرنگی موثر هستند.

7. تریپس گوجه‌ فرنگی

آفات گوچه فرنگی
اثر بجا مانده از آفت گوجه فرنگی تریپس

آفت تریپس یکی از آفات گوجه فرنگی از گروه آفات مکنده محسوب می ‌شود که با تغذیه از شیره گیاه و پارانشیم برگ ‌ها باعث ایجاد ظاهری زنگ ‌زده بر روی برگ‌ ها می ‌شود؛ این علائم شباهت زیادی به کمبود پتاسیم دارند.

تخم‌ های این حشره به تعداد زیادی روی سطح بالایی برگ ‌ها گذاشته می‌ شوند. لارو های تازه از تخم بیرون آمده بدنی نیمه ‌شفاف و چشم‌ هایی قرمز رنگ دارند و پس از رشد، به حشراتی باریک و سوزنی‌ شکل با رنگ‌ های طلایی تا قهوه‌ ای تبدیل می ‌شوند. معمولا حشرات ماده این آفت از حشرات نر بزرگتر هستند. این آفت اغلب در اواخر فصل رشد گیاه ظاهر می ‌شود و بیشترین خسارت آن در انتهای فصل زراعی مشاهده می ‌شود.

  • کنترل و پیشگیری:

این حشرات هم مانند اکثر حشرات مکنده دارای مقاومت بالا نسبت به سموم هستند و نرخ رشد بالایی نیر دارند؛ بنابراین در صورت امکان بهترین راهکار کنترلی؛ روش ‌های کنترل بیولوژیک مانند استفاده از انواع قارچ ‌ها، باکتری ‌ها و حشرات شکارگر هستند.

مهم ‌ترین بیماری‌ گوجه فرنگی

بیماری گوجه فرنگی
خرابی گوجه فرنگی بر اثر بیماری
بیماری گوجه فرنگی
خرابی گوجه فرنگی بر اثر بیماری شدید

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مهمترین بیماری گوجه فرنگی:

  1. بیماری قارچی سفیدک پودری
  2. بیماری شانکر ساقه آلترناریایی
  3. بیماری لکه موجی گوجه فرنگی
  4. بیماری آنتراکنوز گوجه فرنگی
  5. بیماری شانکر گوجه فرنگی
  6. پژمردگی گوجه فرنگی
  7. بیماری نماتد ریشه گرهی
  8. ویروس موزاییک گوجه فرنگی
نام بیماری گوجه فرنگی توضیحات پیشگیری و مقابله
بیماری قارچی سفیدک پودری ایجاد لکه‌های دایره‌ای و سفید در سطح برگ‌ها، پیچیده شدن برگ‌ها و کاهش کیفیت محصول. استفاده از ارقام مقاوم، جدا کردن برگ‌های آلوده، تناوب زراعی، شخم عمیق، سمپاشی با بردوفیکس
بیماری قارچی شانکر ساقه آلترناریایی زخم‌های قهوه‌ای تیره روی ساقه‌ها، لکه‌های مرده روی رگ‌ برگ‌ها. رعایت آبیاری اصولی، حذف بقایای گیاهی آلوده، استفاده از قارچ‌کش کلروتالونیل، رعایت تناوب زراعی
بیماری قارچی لکه موجی گوجه فرنگی لکه‌های قهوه‌ای پراکنده و زرد روی برگ‌ها و خشک شدن برگ‌ها. جمع‌آوری بوته‌های آلوده، رعایت تناوب زراعی، ضدعفونی بذرها، استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب
بیماری آنتراکنوز گوجه فرنگی (خال سیاه) لکه‌های سیاه بر روی میوه‌ها، ریشه‌ها و ساقه‌ها، چوبی شدن ریشه‌ها. حذف علف‌های هرز، ضدعفونی خاک، سمپاشی میوه‌های سبز تا رسیدن میوه، رعایت تناوب زراعی
بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی زرد شدن برگ‌ها، خمیدگی برگ‌ها، ظهور شانکرهای سفید در میوه‌ها. استفاده از بذرهای سالم، ضدعفونی ظروف و تجهیزات کشاورزی، جلوگیری از آسیب به نشاء‌ها، رعایت تناوب زراعی
پژمردگی گوجه فرنگی پژمردگی برگ‌ها، تغییر رنگ آوندها، خروج ماده لزج خاکستری از ساقه‌ها. استفاده از نشاء‌های سالم، حذف علف‌های هرز، رعایت تناوب زراعی، جلوگیری از زخم شدن گیاه
بیماری نماتد ریشه گرهی آسیب به ریشه‌ها و اختلال در جذب آب و مواد غذایی از خاک. استفاده از ارقام مقاوم، تناوب زراعی، ضدعفونی خاک و بذرها، استفاده از آفت کش‌های موثر
ویروس موزاییک بیماری گوجه فرنگی ایجاد لکه‌های موزاییکی روی برگ‌ها، برگ‌های پیچیده و زرد. استفاده از بذرهای سالم، کنترل شته‌ها و حشرات ناقل، رعایت تناوب زراعی، حذف گیاهان آلوده

از انواع بیماری گوجه فرنگی می توان به بیماری های قارچی، باکتریایی و ویروسی اشاره کرد که هر کدام می توانند به مزرعه خسارات جبران ناپذیری وارد کنند. برای پیشگیری و درمان این بیماری ها لازم است اطلاعات کافی را در مورد آن ها داشته باشید. در ادامه به بررسی دقیق ‌تر تمامی این بیماری گوجه فرنگی می ‌پردازیم.

1. بیماری قارچی سفیدک پودری

بیماری گوجه فرنگی
اثرات بجا مانده بیماری سفیدک پودری روی برگ

نشانه ‌های بیماری سفیدک پودری گوجه فرنگی به شکل رنگ پریدگی ‌های دایره ‌ای، کوچک و حدود نیم سانتی‌ ظاهر می شوند که به مرور زمان زاویه دار شده و لکه های آفتاب ‌سوخته ایجاد می ‌کند. بارز ترین نشانه و علامت این بیماری به صورت پیدایش بافت ‌های خاکستری یا سفید روی بخش‌ های آلوده و اکثر اوقات بر روی سطح رویی برگ می باشد.

در صورت وجود رطوبت، بیماری در دو سمت برگ افزایش یافته و باعث پیچیده شدن برگ و خشک شدن برگ ‌های آلوده بوته می ‌شود. این بیماری روی بخش‌ های دیگر بوته تاثیر مستقیمی نمی‌ گذارد، ولی با از بین رفتن بافت سبز گیاه، کیفیت محصول نیز کاهش پیدا می کند. همچنین گاهی آفتاب سوختگی روی بخش ‌های آلوده نیز افزایش می یابد.

  • راه‌ های پیشگیری از سفیدک پودری گوجه فرنگی:
  1. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
  2. در صورت امکان در مراحل ابتدایی آلودگی برگ ‌های آلوده جدا سازی شوند
  3. تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان
  4. حذف برگ ‌های پایینی بوته گوجه فرنگی برای خودداری یا کاهش آلودگی
  5. استفاده از آبیاری قطره‌ای
  6. شخم بسیار عمیق بعد از برداشت محصول
  7. سمپاشی با بردوفیکس

2. بیماری قارچی شانکر ساقه آلترناریایی

بیماری گوجه فرنگی
تصویر اثر بجا مانده از بیماری شانکر ساقه

علائم این بیماری روی بخش ‌های بالایی گوجه فرنگی از جمله دمبرگ، برگ، میوه ها و ساقه گیاه ظاهر می ‌شود. زخم‌ های روی ساقه که به رنگ قهوه‌ ای تیره دیده می‌شوند و زهرابه این قارچ در انتهای رگ برگ ‌ها باعث ایجاد لکه‌ های بافت مرده می‌ شود.

اگر رطوبت و بارندگی زیاد باشد و هرس غیر اصولی انجام شود و بافت‌ های گوجه فرنگی زخم شوند، این بیماری قارچی توسعه پیدا می کند. این قارچ در خاک و بقایای گیاهان آلوده قرار دارد و می تواند به وسیله باد منتقل شود.

  • پیشگیری و مقابله با بیماری شانکر ساقه گوجه فرنگی:
  1. آبیاری بوته‌ ها به شکل اصولی و مناسب
  2. حذف بقایای گیاهی و مواد آلوده از محیط
  3. رعایت تناوب زراعی برای جلو گیری از تجمع بیماری
  4. استفاده از ارقام مقاوم گوجه ‌فرنگی
  5. قبل از ظهور علائم بیماری از قارچ کش کلروتالونیل استفاده شود

3. بیماری قارچی لکه موجی گوجه فرنگی

آفات گوجه فرنگی
لکه موجی بیماری گوجه فرنگی

علائم و نشانه های این بیماری گوجه فرنگی، معمولا به صورت لکه‌ های کوچک روی برگ‌ های مسن ظاهر می شوند و به شکل نکروز نامنظم و پراکنده در رنگ قهوه ‌ای خود را نشان می ‌دهند.

با پیشرفت این بیماری علائم آن به شکل دایره ‌ای با مرکز مشترک روی برگ ها ظاهر می ‌شوند و با زیاد شدن لکه‌ های ایجاده شده توسط این بیماری، برگ های بوته گوجه فرنگی خشک شده و می ریزند. خسارت اصلی این بیماری به شکل لکه ‌های درشت و سیاه رنگ در ناحیه اتصال میوه به دمگل (نقطه ‌ای که برگ منشأ می‌ گیرد) ظاهر می شود.

  • پیشگیری و مقابله با بیماری لکه موجی گوجه فرنگی:
  1. از بین بردن و جمع ‌آوری بوته ‌های آلوده و علف ‌های هرز
  2. رعایت تناوب زراعی
  3. ضدعفونی کردن بذر ها پیش از کاشت
  4. استفاده از ارقام مقاوم گوجه‌فرنگی
  5. استفاده از قارچ کش های مناسب

4. بیماری آنتراکنوز گوجه فرنگی (خال سیاه)

آفات گوجه فرنگی
تصویر خال سیاه بیماری گوجه فرنگی

این بیماری بیشتر اوقات در میوه، ساقه، برگ و ریشه گوجه فرنگی بروز می ‌کند و شدت آلودگی در میوه ها و ریشه بیشتر است. علت نامگذاری این بیماری (خال سیاه) ریشه‌ های آلوده و دارای زخم‌ های قهوه‌ ای رنگش است که با لکه ‌های سیاه پوشیده شده اند. این بیماری باعث چوبی شدن ریشه می‌ شود.

نکته: علائم این بیماری قارچی تا وقتی میوه نرسد آشکار نمی ‌شود.

  • پیشگیری و مقابله با بیماری آنتراکنوز یا خال سیاه گوجه فرنگی:
  1. حذف کردن علف‌ های هرز و بقایای گیاهی آلوده
  2. ضد عفونی کردن خاک با قارچ‌ کش‌ های مناسب
  3. حفظ تناوب زراعی و استفاده از گیاهان غیر میزبان
  4. سمپاشی میوه گوجه‌ فرنگی در حالت سبز و ادامه این برنامه تا زمان رسیدن میوه

5. بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی

بر اثر این بیماری گوجه فرنگی، برگ ‌های مسن زرد شده و خمیده می‌ شوند، و یک طرف آن‌ ها پژمرده می ‌گردد. وجود رگه‌ های روشن در اطراف رگ‌ برگ اصلی یکی دیگر از نشانه ‌های این بیماری است.
این رگه ها در قسمت ‌هایی شکسته شده و به شکل شانکر یا زخم ظاهر می شوند. زرد شدن، آردی شدن و توخالی شدن مغز ساقه گیاه نیز از دیگر خسارت های این بیماری به بوته است. این بیماری روی میوه آلوده گوجه فرنگی نیز به صورت زخم‌ های سفید کوچک دیده می شود که به رنگ قهوه ‌ای و سیاه در می‌ آید. این علائم اغلب در گوجه فرنگی ‌های گلخانه ‌ای اتفاق می افتد.

  • پیشگیری و مقابله با بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی:
  1. استفاده از بذر ها و نشاء‌ های سالم
  2. ضد عفونی کردن ظروف و تجهیزات کشاورزی
  3. جلوگیری از آسیب به نشاء‌ ها در طول مراحل کاشت و رشد
  4. رعایت تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان برای کاهش شیوع بیماری

6. پژمردگی گوجه فرنگی

آفات گوجه فرنگی
پژمردگی بیماری گوجه فرنگی

وجود باکتری با نام  Ralstonia solanacearum از عوامل پژمرگی بوته گوجه فرنگی است. در اثر ابتلا به این بیماری گوجه فرنگی ابتدا برگ ‌های پایینی پژمرده و سپس کل بوته گوجه فرنگی پژمرده می ‌شود البته این پژمردگی موجب زرد شدن برگ ‌ها نمی ‌شود. برای فهمیدن اینکه بوته به این باکتری آلوده است یا نه باید ساقه‌ ها را به ‌صورت عرضی برش دهید، در صورت مبتلا بودن، ماده خاکستری لزجی از آن خارج می ‌شود و رنگ آوند ها از زرد به قهوه‌ ای روشن تغییر خواهد کرد.

با پیشرفت این بیماری، ساقه تو خالی می شود. توجه داشته باشید این بیماری در صورت زخم شدن گیاه یا در حین عملیات کاشت و نشاء و تغذیه نماتد ها به ریشه وارد شده و آن را آلوده می ‌کند.

  • پیشگیری و مقابله با پژمرگی باکتریایی گوجه فرنگی:
  1. استفاده از نشاء‌ های سالم و بدون آلودگی
  2. حذف علف‌ های هرز از مزرعه
  3. رعایت تناوب زراعی برای جلوگیری از شیوع بیماری

7. بیماری ویروسی نماتد ریشه گرهی

بیماری گوجه فرنگی
تصویر نماتد ریشه گرهی بیماری گوجه فرنگی

منشاء بیماری نماتد ریشه؛ گونه‌ های مختلف Meloidogyne spp هستند و از علائم این بیماری می ‌توان به توقف رشد بخش هوایی و پژمردگی گیاه اشاره کرد.این بیماری گوجه فرنگی باعث میشود زیر برگ‌ ها نیز بنفش رنگ شده و روی ریشه‌ های آلوده، نواحی متورمی دیده می ‌شود که همان گره یا نماتد است.

  • پیشگیری و مقابله با بیماری ویروسی نماتد ریشه گوجه فرنگی:
  1. استفاده از نشاء‌ های سالم
  2. اجرای آیش زمین و شخم تابستانه
  3. حذف بقایای گیاهی و ریشه‌ های آلوده
  4. آفتاب‌ دهی خاک و افزایش مواد آلی آن
  5. انتخاب و کاشت ارقام مقاوم
  6. استفاده از مبارزه شیمیایی با قارچ ‌کش ‌های مناسب

8. ویروس موزاییک گوجه فرنگی

از علائم بیماری گوجه فرنگی ویروس موزاییک می ‌توان به ایجاد لکه‌ های سبز روشن و سبز تیره روی برگ گوجه فرنگی اشاره نمود. از دیگر علائم این ویروس، متوقف شدن رشد بوته ‌های گوجه و کوتوله ماندن بوته است. قابل ذکر است که علائم این بیماری به نوع نژاد ویروس نیز بستگی دارد. گاهی اوقات علائم این بیماری در میوه ها نیز مشاهده می شود که از رسیدگی غیر یکنواخت تا قهوه ‌ای شدن دیواره داخلی گوجه فرنگی متفاوت است.

  • پیشگیری و مقابله با ویروس موزاییک گوجه فرنگی:
  1. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
  2. استفاده از بذر سالم و با کیفیت
  3. اجتناب از کاشت گیاه در مزرعه ‌های آلوده
  4. ضد عفونی کردن خاک گلدان‌ ها و سینی ‌های نشاء
  5. شستن مداوم دست ‌های کارگران برای جلوگیری از انتقال بیماری

بیماری  غیرعفونی گوجه فرنگی

از مهم‌ ترین بیماری غیر عفونی گوجه فرنگی یا همان اختلالات رشدی و فیزیولوژیکی می‌ توان به پوسیدگی انتهای میوه گوجه فرنگی، پف کردن میوه، صورت گربه ‌ای شدن میوه، زیپ دار شدن میوه، آفتاب سوختگی میوه، رسیدگی نامنظم میوه، ترک خوردگی میوه، شانه سبزی یا زردی میوه و پیچیدگی برگ اشاره کرد.

آفات گوجه فرنگی
آفات گوجه فرنگی

نتیجه گیری

حفاظت از گوجه‌ فرنگی در مقابل آفات گوجه‌ فرنگی مختلف نیازمند شناخت کامل و راهکار های مناسب مدیریت این آفات و بیماری ها است. استفاده از سموم با دوز مصرف بالا و بیشتر از میزان توصیه شده و یا استفاده از این سموم در مواقع غیر ضروری نه‌ تنها تأثیری در کنترل آفات و بیماری گوجه فرنگی نخواهد داشت بلکه باعث بالا رفتن مقاومت حشرات و یا مرگ حشرات مفید خواهد شد.

شناخت آفات گوجه فرنگی به طور قابل توجهی می‌ تواند کنترل آن‌ ها را ساده ‌تر و در دسترس ‌تر کند. با توجه به اینکه آفات مختلف قادرند تا ۷۰ درصد محصول نهایی گوجه ‌فرنگی را از بین ببرند، اقدام به موقع برای مبارزه با آن‌ ها یا استفاده از روش‌ های تلفیقی کنترل آفت ضروری است. این اقدامات نه تنها به برداشت محصول باکیفیت کمک می ‌کند، بلکه از نظر تناژ نیز نتایج رضایت‌ بخشی به همراه خواهد داشت.

نقل قول:

omatoes respond well to liberal applications of well-rotted compost or manure. A spoonful (or three teaspoons) of rock phosphate should also be added to each planting hole. If the soil is deficient in organic matter, it is best to grow a crop of high-quality green manure like cowpeas, mucuna, soybeans, or crotalaria before transplanting tomato seedlings. “منبع

سوالات متداول:

چگونه می‌توانم از بیماری سفیدک پودری در گوجه فرنگی جلوگیری کنم؟

برای پیشگیری از بیماری سفیدک پودری، می‌توانید از ارقام مقاوم استفاده کنید، برگ‌های آلوده را جدا کنید، از تناوب زراعی پیروی کنید، شخم عمیق بزنید و در صورت نیاز سمپاشی با بردوفیکس انجام دهید.

ویروس موزاییک گوجه فرنگی چه نشانه‌هایی دارد و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

ویروس موزاییک گوجه فرنگی باعث ایجاد لکه‌های موزاییکی روی برگ‌ها و پیچیدگی و زرد شدن برگ‌ها می‌شود. برای پیشگیری، از بذرهای سالم استفاده کنید، شته‌ها و حشرات ناقل را کنترل کرده و تناوب زراعی را رعایت کنید.

کرم‌های طوقه‌ بر چه آسیبی به گیاه گوجه فرنگی وارد می‌کنند و چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟

کرم‌های طوقه‌ بر از ناحیه طوقه گیاه تغذیه کرده و باعث افتادن بوته‌ها و مرگ گیاه می‌شوند. برای پیشگیری، می‌توانید آفات را جمع‌آوری کرده و در شب سم‌پاشی کنید. استفاده از سموم ایندوکساکارب و دیازینون نیز موثر است.

چگونه می‌توانم از کرم میوه‌ خوار گوجه‌ فرنگی جلوگیری کنم؟

برای پیشگیری از کرم میوه‌ خوار گوجه‌ فرنگی، می‌توانید از کودهای حاوی کلسیم استفاده کنید، میوه‌های آلوده را جمع‌آوری کرده و شخم عمیق بزنید. همچنین، از کنترل بیولوژیکی با زنبورهای پارازیت براکون نیز بهره ببرید.

چه علائمی نشان‌دهنده بیماری شانکر ساقه آلترناریایی در گوجه فرنگی است؟

این بیماری باعث ایجاد زخم‌های قهوه‌ای تیره روی ساقه‌ها و لکه‌های مرده روی رگ‌ برگ‌ها می‌شود. برای پیشگیری، باید آبیاری اصولی را رعایت کرده و از قارچ‌کش‌های مناسب مانند کلروتالونیل استفاده کنید.

ویدیو های راهنمای مقابله با آفات گوجه‌ فرنگی را تماشا کنید

💬 گفتگوی کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مرتبط
هرس انگور سیستم پاچراغی
قدم به قدم هرس درخت انگور سیستم پاچراغی
کشاورزی هیدروپونیک
سیر تا پیاز کشاورزی هیدروپونیک؛ نوآوری در کشاورزی مدرن
کوددهی سیب
کوددهی سیب برای باغداران مبتدی تا حرفه‌ ای
زمان کاشت گوجه فرنگی
اهمیت زمان کاشت گوجه فرنگی: راهنمای فصلی
ویدیو ها پیشنهادی