آیا می‌دانستید کاشت زیره سبز یکی از سودآورترین فعالیت‌های کشاورزی با تقاضای بالا در صنایع دارویی، ادویه‌ای و عطری است؟ زیره سبز گیاهی یکساله از خانواده چتریان است که به دلیل نیاز آبی کم و دوره رشد کوتاه ۱۰۰ تا ۱۲۰ روزه، برای کشت در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران بسیار مناسب است. این گیاه ارزشمند علاوه بر توجیه اقتصادی بالا در مقایسه با سایر محصولات زراعی، دارای خواص درمانی متعددی مانند رفع دل‌درد، نفخ شکم و افزایش اشتها می‌باشد.
در این مقاله، شما با روش کاشت زیره سبز در شرایط مختلف آشنا خواهید شد. از نحوه کاشت زیره سبز در گلدان تا کاشت زیره سبز دیم در مزرعه را به صورت گام به گام توضیح خواهیم داد. همچنین با فصل کاشت زیره سبز در مناطق مختلف، طریقه کاشت زیره سبز به روش اصولی و نکات مهم مراقبت از این گیاه آشنا خواهید شد.
با توجه به اینکه زیره سبز در تناوب زراعی با سایر گیاهان به حفظ حاصلخیزی خاک، ایجاد تعادل در مواد مغذی و جلوگیری از رشد علف‌های هرز کمک می‌کند، آموختن اصول صحیح کاشت آن می‌تواند منافع بلندمدتی برای زمین‌های کشاورزی شما به همراه داشته باشد.
نکات کلیدی کاشت زیره سبز
| مرحله | نکات مهم |
|---|---|
| انتخاب بذر | بذر مرغوب با قوه نامیه بالا، خیساندن ۲۴-۳۶ ساعت، ضدعفونی با قارچ‌کش |
| خاک مناسب | لومی-شنی، pH بین ۴.۵ تا ۸.۲، زهکشی خوب، افزودن ۱۵-۲۰ تن کود دامی پوسیده |
| زمان کاشت | پاییز (آبان) در مناطق گرم، اواخر زمستان (اسفند) در مناطق سرد |
| عمق کاشت | ۱.۵ تا ۳ سانتی‌متر |
| آبیاری | محدود (۲-۳ نوبت)، پرهیز از آبیاری در گلدهی و میوه‌دهی |
| کوددهی | کود دامی، اسید هیومیک، فسفر بالا در گلدهی، پرهیز از کود ازته زیاد |
| برداشت | در ۸۰٪ رسیدگی (اواخر اردیبهشت-خرداد)، خشک کردن در سایه |
| آفات و بیماری‌ها | سفیدک سطحی، بلایت زیره، پوسیدگی ریشه، شته سبز هلو |
چرا کاشت زیره سبز ارزشمند است؟
کشاورزان باتجربه می‌دانند که انتخاب محصول مناسب برای کشت، تأثیر مستقیمی بر موفقیت اقتصادی آنها دارد. زیره سبز یکی از گیاهان دارویی و ادویه‌ای است که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، ارزش کشت بالایی دارد. این گیاه با خواص درمانی فراوان و ارزش اقتصادی قابل توجه، گزینه‌ای مناسب برای کشاورزان ایرانی محسوب می‌شود.
بازار فروش و سودآوری بالا زیره
زیره سبز یکی از محصولات مهم صادراتی ایران است که به دلیل قرار گرفتن کشور ما در منطقه خشک و گرم، از کیفیت و مواد مؤثره بالاتری نسبت به کشورهای رقیب برخوردار است. این گیاه در کشورهای مختلفی از جمله هند، پاکستان، ایران، عراق، مراکش، ترکیه، سوریه و چین کشت می‌شود و ایران یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان آن به شمار می‌رود.
تقاضای بالای جهانی برای زیره سبز ایرانی موجب شده قیمت این محصول به حدود ۲۸۰ تا ۳۱۵ هزار تومان در هر کیلوگرم برسد. بر اساس آمار، کشاورزان شهرستان بردسکن با کشت این محصول توانسته‌اند ۹۰ میلیارد تومان درآمد کسب کنند. این در حالی است که برداشت حدود ۴۰۰ کیلوگرم زیره سبز از هر هکتار ممکن است.
از عوامل مؤثر بر قیمت زیره سبز می‌توان به میزان کشت و برداشت محصول در سال، میزان صادرات به سایر کشورها، زمان خرید محصول، مرغوبیت محصول (عطر و طعم) و نوسانات نرخ ارز اشاره کرد. همچنین کاربرد گسترده زیره سبز در صنایع مختلف از جمله آشپزی، طعم‌دهی نوشیدنی‌ها، تولید محصولات مراقبتی و دارویی باعث شده تا همواره تقاضا برای این محصول در سطح بالایی باقی بماند.
نیاز آبی کم و مقاومت در برابر خشکی
یکی از مهمترین مزایای کاشت زیره سبز، نیاز آبی کم آن است. این گیاه به دلیل مقاومت بالا در برابر خشکی، گزینه‌ای مناسب برای مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران محسوب می‌شود. زیره سبز قسمت عمده آب مورد نیاز خود را از نزولات جوی تأمین می‌کند و با آبیاری‌های تکمیلی محدود، می‌توان محصول قابل قبولی برداشت کرد.
بررسی‌ها نشان داده که توده‌های بومی زیره سبز در مناطق سبزوار، تبریز و سروستان فارس مقاومت خوبی در برابر تنش خشکی از خود نشان می‌دهند. این ویژگی زیره سبز باعث شده تا در شرایط بحران آبی کنونی کشور، توسعه کشت این گیاه قابل توصیه باشد.
در یک تحقیق مشخص شد که در برخی مناطق گرم استان اصفهان مانند اردستان، نائین، خور، بیابانک، آران و بیدگل امکان کشت زیره با مصرف آبی تنها ۳۷۷۰ متر مکعب در هکتار وجود دارد. این میزان مصرف آب در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی بسیار کمتر است و می‌تواند به پایداری منابع آبی کمک کند.
استفاده در تناوب زراعی و بهبود خاک
کاشت زیره سبز در تناوب با سایر گیاهان زراعی می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. فصل رشد نسبتاً کوتاه زیره سبز (۱۰۰ تا ۱۲۰ روزه) باعث می‌شود پس از برداشت محصول، زمین را بتوان زیر کشت محصولاتی نظیر ذرت علوفه‌ای، سویا، هویج، ارزن، کنجد برد و یا اقدامات اصلاحی روی خاک انجام داد.
در تحقیقی که در سال ۱۳۳۹ در منطقه سبزوار و نیشابور انجام شد، جایگاه مناسب زیره سبز در تناوب زراعی منطقه، پس از محصولات صیفی خصوصاً پنبه گزارش شده است. با این حال، باید توجه داشت که از کشت مجدد زیره در اراضی سال قبل مخصوصاً اگر دچار بیماری بوته میری بوده‌اند، باید پرهیز کرد.
به دلیل حساسیت زیره سبز به بیماری‌های قارچی، نباید آن را به عنوان دو کشت متوالی در یک زمین مورد استفاده قرار داد. همچنین بهتر است از کاشت زیره در زمین‌هایی که سال قبل گیاهانی از خانواده چتریان مانند شوید، گشنیز، هویج، رازیانه و غیره کشت شده‌اند، خودداری شود.
افزودن ۱۵ تا ۲۰ تن در هکتار کود دامی کاملاً پوسیده به زمین‌هایی که زیره سبز کشت می‌شود، در افزایش عملکرد مؤثر است و مقاومت گیاهان را به بیماری‌های قارچی افزایش می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که زیره سبز در خاک‌های غنی از مواد و عناصر غذایی، عملکرد بهتری دارد.
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| نوع گیاه | یکساله، از خانواده چتریان |
| نیاز آبی | کم، مقاوم به خشکی، عمده نیاز از بارندگی تأمین می‌شود |
| دوره رشد | ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز |
| مناطق مناسب | خشک و نیمه‌خشک (مانند سبزوار، تبریز، سروستان فارس، اردستان، نائین) |
| سودآوری | قیمت ۲۸۰-۳۱۵ هزار تومان/کیلو، برداشت ۴۰۰-۸۰۰ کیلوگرم/هکتار |
| کاربردها | صنایع دارویی، ادویه‌ای، عطری، آشپزی، محصولات مراقبتی |
| مزایای تناوب زراعی | حفظ حاصلخیزی خاک، جلوگیری از علف‌های هرز، امکان کشت بعدی (ذرت، سویا و…) |
آماده‌سازی برای کاشت زیره سبز
پیش از شروع فرآیند کاشت زیره سبز، آماده‌سازی صحیح بذر و بستر کاشت، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت محصول نهایی دارد. با رعایت اصول علمی در این مرحله، می‌توانید احتمال جوانه‌زنی مناسب و رشد بهینه گیاه را افزایش دهید.
انتخاب بذر سالم و تازه
برای داشتن مزرعه‌ای پربار، انتخاب بذر مرغوب با قوه نامیه بالا و درصد خلوص مناسب ضروری است. زیره برداشت شده از مزرعه به طور مستقیم برای کشت مناسب نیست و باید از رسیدگی کامل آن اطمینان حاصل کرد. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود بذر زیره را از متخصصین تولید بذر تهیه کنید.
برای افزایش درصد جوانه‌زنی، بذرها را ۲۴ تا ۳۶ ساعت در آب خیسانده و سپس با ماسه بادی مخلوط کنید تا رطوبت اضافی آنها گرفته شود. این عمل به طور قابل توجهی میزان جوانه‌زنی را افزایش می‌دهد. همچنین می‌توانید از تکنیک “بذرمال” استفاده کنید که با اسپری کودهایی مانند آمینو اسید، کود فسفر بالا و هیومیک اسید، بنیه بذرها را تقویت می‌کند.
برای پیشگیری از بیماری‌های قارچی مخصوصاً پوسیدگی ریشه، ضدعفونی بذرها با سموم قارچ‌کش مانند کاربوکسین تیرام یا ویتاواکس به میزان ۲ گرم به ازای هر کیلوگرم بذر توصیه می‌شود.
میزان بذر مورد نیاز برای هر هکتار بسته به روش کاشت متفاوت است. در کشت با دستگاه بذرکار ۸ تا ۱۰ کیلوگرم و در کشت دستی ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم بذر در هکتار مناسب است.
آماده‌سازی خاک مناسب با زهکشی خوب
زیره سبز در خاک‌های با بافت متوسط و لومی-شنی با اسیدیته ۵/۴ تا ۲/۸ به خوبی رشد می‌کند. این خاک‌ها به دلیل بافت سبک و متوسط، آب کمتری در خود نگه می‌دارند که برای زیره سبز مناسب است.
از کاشت زیره در خاک‌های با بافت سنگین باید پرهیز کرد، زیرا به دلیل جذب آب زیاد، احتمال پوسیدگی ریشه گیاه افزایش می‌یابد. به علاوه، خاک‌های با بافت بسیار سبک و فاقد عناصر غذایی نیز مناسب نیستند، زیرا باعث عدم تلقیح گل‌ها و تشکیل میوه‌های پوک می‌شوند.
کشت زیره سبز در خاک‌های غنی از مواد و عناصر غذایی نه تنها سبب افزایش عملکرد می‌شود، بلکه مقاومت گیاهان را به بیماری‌های قارچی افزایش می‌دهد.
آماده‌سازی گلدان یا زمین کشاورزی
برای کاشت زیره سبز در گلدان، ابتدا گلدانی با ابعاد مناسب تهیه کرده و خاک مناسب با مواد آلی و pH متعادل در آن بریزید. خاک را فشار دهید تا هوای درون آن خارج شود. سپس با یک شیء تیز، سوراخ‌هایی به عمق حدود ۱ سانتی‌متر و با فاصله حداقل ۵ سانتی‌متر از یکدیگر ایجاد کنید. بذرها را درون سوراخ‌ها قرار داده، روی آنها مقداری خاک بریزید و گلدان را در محلی روشن و گرم قرار دهید.
برای کاشت در زمین کشاورزی، در اوایل پاییز پس از افزودن کودهای مورد نیاز، زمین را شخم زده و سپس تسطیح کنید. خاک باید نرم بوده و تولید سله نکند. افزودن ۱۵ تا ۲۰ تن در هکتار کود دامی کاملاً پوسیده در افزایش عملکرد بسیار مؤثر است.
عمق مناسب کاشت بذر زیره سبز ۱.۵ تا ۳ سانتی‌متر است. کاشت در عمق بیشتر موجب تأخیر در سبز شدن و کاهش بنیه گیاهچه می‌شود، در حالی که کاشت در عمق کمتر، بذرها را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
نحوه کاشت زیره سبز در خانه و مزرعه
امروزه کاشت زیره سبز به روش‌های مختلف امکان‌پذیر است و می‌توانید با توجه به فضا و امکانات در دسترس، روش مناسب را انتخاب کنید. این گیاه برای رشد مطلوب به شرایط محیطی مناسب مانند نور و گرمای کافی نیاز دارد.
طریقه کاشت زیره سبز در گلدان
برای کاشت زیره سبز در گلدان، ابتدا گلدانی با ابعاد مناسب تهیه کنید. سپس خاک مناسب حاوی مواد آلی با pH متعادل را درون گلدان بریزید و آن را فشار دهید تا هوای درون خاک خارج شود. با استفاده از یک وسیله تیز، سوراخ‌هایی به عمق حدود ۱ سانتی‌متر ایجاد کنید، به‌طوری‌که بین سوراخ‌ها حداقل ۵ سانتی‌متر فاصله باشد. دانه‌های زیره را درون سوراخ‌ها قرار داده و روی آنها کمی خاک بریزید. گلدان را در مکانی روشن و گرم قرار دهید و مراقب باشید خاک همیشه مرطوب بماند، اما از آبیاری بیش از حد خودداری کنید. پس از چند روز، جوانه‌های زیره سبز ظاهر می‌شوند.
روش کاشت زیره در زمین کشاورزی
برای کاشت زیره در مزرعه، به ازای هر هکتار زمین ۱۴ تا ۱۶ کیلوگرم بذر نیاز دارید. برای افزایش درصد جوانه‌زنی، بذرها را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیسانده و سپس با ماسه بادی مخلوط کنید تا رطوبت اضافی آنها گرفته شود. همچنین می‌توانید با انجام بذرمال (تیمار بذر با کودهایی مانند آمینو اسید، کود فسفر بالا و هیومیک اسید)، میزان جوانه‌زنی را افزایش دهید.
زیره سبز در خاک‌های شنی و لومی با بافت سبک و متوسط به خوبی رشد می‌کند. فاصله ردیف‌ها در کشت ۱۵-۲۰ سانتی‌متر مناسب است. عمق مناسب کاشت بذر نباید از ۲ سانتی‌متر بیشتر باشد.
پس از کاشت، آبیاری اول باید بسیار آرام انجام شود تا از جابجایی بذرها جلوگیری شود. آبیاری دوم ۸ تا ۱۰ روز بعد انجام می‌گیرد، زمانی که بذرها شروع به جوانه زدن می‌کنند. بعد از آن، آبیاری مزرعه هر ۱۲ تا ۲۰ روز یک‌بار با توجه به بافت خاک و دمای هوا توصیه می‌شود.
کاشت زیره سبز دیم در مناطق خشک
زیره سبز گیاهی مدیترانه‌ای است که به حرارت مناسب و نور کافی نیاز دارد. کشت دیم زیره معمولاً در پاییز انجام می‌شود و عمده نیاز آبی آن از طریق باران تأمین می‌گردد.
در این روش کاشت، پس از کاشت زیره به دو نوبت آب نیاز است تا گیاه سبز شود. در صورت بارش باران، نیاز آبی زیره به حداقل می‌رسد. پس از سبز شدن و در اوایل فروردین، زیره به یک نوبت آبیاری نیاز دارد و در صورت بارندگی، حتی به این آبیاری هم نیاز نخواهد داشت. از اوایل اردیبهشت که زیره به بار می‌نشیند، دیگر به آب نیاز ندارد.
بهترین زمان کاشت زیره دیم از اواخر بهمن ماه تا اوایل اسفند ماه است و میزان بذر مورد نیاز حدود ۲۰ کیلوگرم در هکتار می‌باشد. در صورت رعایت تمام اصول کاشت، داشت و برداشت، می‌توان از هر هکتار ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم محصول برداشت کرد.
زمان‌بندی و شرایط اقلیمی مناسب
انتخاب زمان مناسب برای کاشت زیره سبز، یکی از عوامل کلیدی در موفقیت این محصول است. شرایط اقلیمی منطقه و دمای محیط، تعیین‌کننده زمان مناسب کاشت می‌باشند.
فصل کاشت زیره سبز در مناطق مختلف
زمان کاشت زیره سبز با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه متفاوت است. در مناطق گرم و معتدل، کاشت در پاییز (اواسط آبان ماه) انجام می‌شود، درحالی‌که در مناطق سرد، معمولاً پس از زمستان (اسفند ماه) صورت می‌گیرد. به طور کلی، کشت پاییزه نسبت به بهاره از نظر عملکرد، نتایج بهتری را به همراه دارد.
در برخی مناطق خراسان رضوی مانند مشهد، تاریخ کاشت زیره سبز از اول اسفند آغاز می‌شود. همچنین در مناطق معتدله، کاشت از اواخر آذر تا اواسط دی ماه انجام می‌شود که سبز شدن بذرها از نیمه اسفندماه آغاز می‌گردد. بنابراین اگر در مناطق گرمسیر هستید، باید به صورت پاییزه کشت کنید و اگر در مناطق سردسیر قرار دارید، بهتر است در اواخر زمستان و پس از سرماها اقدام به کشت نمایید.
دمای مناسب برای جوانه‌زنی و رشد
زیره سبز به آب و هوای خشک و معتدل نیاز دارد. این گیاه به خشکی و نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری مقاوم است و دوره رشد آن کوتاه و حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ روز است.
مناسب‌ترین محدوده دمایی برای رشد زیره سبز بین ۹ تا ۲۶ درجه سانتیگراد است که معمولاً در ماه‌های آخر زمستان و اوایل بهار در مناطق زیره‌کاری فراهم می‌شود. سرعت جوانه‌زنی بذور در دمای ۵ درجه سانتیگراد و میزان رشد گیاهچه‌ها در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد به حداکثر می‌رسد.
در دماهای پایین، رنگ برگ‌ها به بنفش تغییر می‌کند و دماهای بالا می‌تواند دوره رشد را کوتاه کرده و سبب زودرسی محصول شود که در این صورت، کیفیت آن کاهش می‌یابد.
نکات مهم در کاشت پاییزه و بهاره
در کشت پاییزه، تأخیر می‌تواند باعث کاهش شدید عملکرد شود. برای موفقیت در کشت پاییزه، در آبان ماه حدود ۱۰ تا ۱۵ تن کود دامی پوسیده در زمین پخش کرده، سپس زمین را شخم و دیسک بزنید.
در طول دوره جوانه‌زنی، نباید زمین خشک شود و نوبت بعدی آبیاری (در صورت عدم بارندگی مناسب) در زمان استقرار گیاه در اسفند و یک نوبت نزدیک به زمان شروع گلدهی در اردیبهشت ماه انجام می‌گیرد. از آبیاری مزرعه در طول دوران گلدهی و رسیدن میوه باید اجتناب کرد.
زیره سبز برای رویش به حرارت مناسب و نور فراوان نیاز دارد، مخصوصاً در زمان گلدهی و میوه‌دهی. در فصل بهار و از اردیبهشت ماه، زیره به گل می‌رود و شروع به دانه‌بندی می‌کند.
مراقبت‌های بعد از کاشت تا برداشت
پس از کاشت موفق زیره سبز، مراقبت صحیح از گیاه تا زمان برداشت، تعیین‌کننده کیفیت و کمیت محصول نهایی است. مدیریت دقیق آب، تغذیه و مبارزه با آفات در این مرحله اهمیت ویژه‌ای دارد.
آبیاری منظم و کنترل‌شده
زیره سبز گیاهی کم‌توقع است و آبیاری مکرر همراه با کودهای ازته نه تنها در افزایش عملکرد مؤثر نیست، بلکه سبب کاهش محصول و گسترش بیماری‌ها می‌شود. در شرایط عدم بارندگی مناسب، یک آبیاری در زمان استقرار گیاهان (اسفند ماه) و یک آبیاری نزدیک به شروع گلدهی (اوایل اردیبهشت) کافی است. در طول دوران گلدهی و هنگام رسیدن میوه، مزرعه زیره را نباید آبیاری کرد، زیرا علاوه بر افزایش بیماری‌های قارچی، از عملکرد و کیفیت محصول می‌کاهد.
کوددهی در مراحل مختلف رشد
زیره سبز اصولاً نیاز کودی بالایی در مقایسه با سایر زراعت‌ها ندارد و مصرف زیاد کودهای شیمیایی نه تنها در افزایش عملکرد مؤثر نیست، بلکه سبب کاهش کیفیت محصول می‌گردد. برای رشد بهینه، در مرحله آماده‌سازی زمین از کودهای پایه کامل، اسید هیومیک گرانوله و کود دامی استفاده کنید. در مرحله رشد رویشی، کاربرد کود کامل، اسید هیومیک و اسید آمینه توصیه می‌شود. در مرحله گلدهی و میوه‌دهی، استفاده از کود فسفر بالا و فسفیت پتاسیم مفید است و در مرحله تشکیل میوه، کود پتاسیم بالا، گوگرد و اسید آمینه می‌تواند کیفیت محصول را افزایش دهد.
مقابله با آفات و بیماری‌های رایج
مهمترین بیماری‌های قارچی زیره سبز عبارتند از:
- سفیدک سطحی: با علائم لکه‌های سفید پودری روی برگ‌ها و ساقه‌ها مشخص می‌شود. برای مبارزه می‌توان از قارچ‌کش‌های سولفوره و کاراتان استفاده کرد.
- بلایت زیره: در مرحله گلدهی ظاهر می‌شود و با لکه‌های قهوه‌ای روی ساقه و برگ‌ها مشخص می‌گردد. قارچ‌کش‌های حاوی ترکیبات مس مانند دیتان و بلیتوکس برای کنترل آن مؤثر هستند.
- پوسیدگی ریشه و بوته‌میری: این بیماری در تمام مراحل رشد گیاه را تهدید می‌کند. رعایت تناوب زراعی و عدم کشت پیاپی زیره در یک زمین توصیه می‌شود.
از آفات مهم می‌توان به شته سبز هلو اشاره کرد که با مکیدن شیره گیاهی باعث زردی و کاهش عملکرد می‌شود.
زمان برداشت و نحوه خشک‌کردن زیره سبز
مناسب‌ترین زمان برداشت زیره سبز هنگامی است که مزرعه به زردی گراییده یا به اصطلاح بور می‌شود (حدوداً در مرحله ۸۰ درصد رسیدگی). برداشت زیره معمولاً از اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد انجام می‌شود و عمدتاً به صورت دستی صورت می‌گیرد. پس از برداشت، محصول را به مدت سه روز تا یک هفته در انبار و در سایه خشک کنید تا میوه‌ها از شاخه جدا شوند. سپس می‌توان بذرها را بوجاری کرد و برای خشک شدن کامل، چند روز کف انبار پهن نمود. دانه‌های خشک شده را باید در ظروف ضد رطوبت و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کرد.
نکات کلیدی کاشت زیره سبز
کاشت زیره سبز یکی از سودآورترین فعالیت‌های کشاورزی است که با رعایت اصول علمی، می‌تواند درآمد قابل توجهی برای کشاورزان ایجاد کند.
• زیره سبز با نیاز آبی کم و مقاومت بالا در برابر خشکی، گزینه‌ای ایده‌آل برای مناطق خشک ایران است
• قیمت بالای صادراتی (۲۸۰-۳۱۵ هزار تومان/کیلو) و تقاضای جهانی، سودآوری بالایی را تضمین می‌کند
• انتخاب بذر سالم، آماده‌سازی خاک لومی-شنی و کاشت در عمق ۱.۵-۳ سانتی‌متر، کلید موفقیت است
• زمان کاشت در مناطق گرم پاییز (آبان) و در مناطق سرد اواخر زمستان (اسفند) بهترین نتیجه را دارد
• آبیاری محدود (فقط ۲-۳ نوبت در کل فصل) و پرهیز از کودهای ازته زیاد، کیفیت محصول را افزایش می‌دهد
• برداشت در مرحله ۸۰ درصد رسیدگی و خشک کردن صحیح، ارزش نهایی محصول را حفظ می‌کند
با رعایت این اصول و استفاده از تجربیات کشاورزان موفق، می‌توانید از هر هکتار ۵۰۰-۸۰۰ کیلوگرم زیره سبز با کیفیت برداشت کنید و در بازار صادراتی پرسود شرکت نمایید.
“Cumin has a longer growing season so begin indoors four weeks before the last spring frost. Plant seeds ¼ inch deep and keep the soil moist until the seeds germinate. Once the minimum temperatures outside reach at least 60 °F (about 15 °C), transplant the cumin outdoors.” gardenerspath
ترجمه فارسی:
«زیره به دوره رشد طولانی‌تری نیاز دارد، بنابراین حدود چهار هفته قبل از آخرین سرما در بهار بذرها را در فضای داخلی بکارید. بذرها را به عمق ¼ اینچ (حدود ۶ میلی‌متر) بکارید و تا زمان جوانه‌زنی خاک را مرطوب نگه دارید. هنگامی که دمای حداقل بیرون به حداقل ۱۵ درجه سانتیگراد (۶۰ °F) رسید، گیاه زیره را به فضای باز منتقل کنید.»
سوالات متدوال
زیره سبز به دلیل نیاز آبی کم، مقاومت به خشکی و قیمت بالای صادراتی (حدود 280-315 هزار تومان در هر کیلوگرم) سودآوری بالایی دارد. همچنین تقاضای جهانی برای زیره سبز ایرانی باعث شده این محصول گزینه مناسبی برای کشاورزان باشد.
در مناطق گرم و معتدل، کاشت در پاییز (اواسط آبان) و در مناطق سرد در اواخر زمستان (اسفند ماه) توصیه می‌شود. دمای مناسب برای رشد زیره بین 9 تا 26 درجه سانتیگراد است و به نور کافی نیاز دارد.
رعایت تناوب زراعی، عدم کشت پیاپی زیره در یک زمین، استفاده از بذر سالم و ضدعفونی شده، و کنترل آبیاری برای جلوگیری از رطوبت اضافی مهمترین راه‌های پیشگیری هستند. در صورت بروز بیماری، استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب توصیه می‌شود.
زیره سبز به آبیاری محدود نیاز دارد. معمولاً 2-3 نوبت آبیاری در کل فصل رشد کافی است: یکی در زمان استقرار گیاه (اسفند) و دیگری نزدیک به شروع گلدهی (اوایل اردیبهشت). از آبیاری در دوران گلدهی و رسیدن میوه باید اجتناب کرد.
بهترین زمان برداشت وقتی است که مزرعه به زردی گراییده (حدود 80 درصد رسیدگی)، معمولاً اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد. پس از برداشت، محصول را باید 3 روز تا یک هفته در سایه خشک کرد، سپس بوجاری نمود و برای خشک شدن کامل چند روز در انبار پهن کرد.
منابع خارجی:
