زمان و روش کاشت طالبی برای برداشت بهتر

کاشت طالبی یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربه‌های باغبانی است، به ویژه در کشور ما که پس از چین و ترکیه، سومین تولیدکننده بزرگ خربزه در جهان است. ما در این راهنما می‌خواهیم تمام آنچه برای پرورش این میوه شیرین و آبدار نیاز دارید را با شما به اشتراک بگذاریم.

طالبی که از نظر علمی با نام Cucumis melo var. reticulatus شناخته می‌شود، میوه‌ای سالانه است که به طور متوسط از زمان کشت تا برداشت به حدود 70 تا 100 روز زمان نیاز دارد. علاوه بر این، کشت طالبی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رایج‌تر است زیرا این گیاه برای رشد مطلوب به حداقل 8 تا 10 ساعت نور خورشید در روز نیاز دارد. همچنین، این میوه سرشار از ویتامین‌های A، B و C و عناصر مهمی مانند کلسیم، فسفر و پتاسیم است.

در این مقاله، ما تمام مراحل کاشت طالبی، داشت و برداشت طالبی را به صورت گام به گام توضیح خواهیم داد. از انتخاب بذر مناسب و آماده‌سازی خاک گرفته تا نحوه آبیاری، کوددهی و تشخیص زمان مناسب برداشت، همه چیز را پوشش می‌دهیم. با این حال، باید بدانید که طالبی در اندازه‌های 15 تا 18 اینچ بلندی و 6 فوت عرض رشد می‌کند، بنابراین فضای کافی برای رشد آن در نظر بگیرید.

کشاورزی

آشنایی با گیاه طالبی و شرایط رشد آن

طالبی از خانواده کدوئیان با نام علمی Cucumis melo var. reticulatus گیاهی یک‌ساله است که منشأ آن مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری آفریقا بوده و مرکز تنوع آن از آسیا و دریای مدیترانه تا آسیای شرقی گسترش دارد. این میوه محبوب در فصل تابستان، دارای ارزش غذایی بالایی است و منبع غنی از ویتامین C و A می‌باشد که از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی، سکته و سرطان جلوگیری می‌کند.

ویژگی‌های ظاهری و طعم طالبی

طالبی گیاهی با ساقه‌های رونده و پوشیده از کرک به طول 2.5 تا 3 متر و قطر حدود 2 سانتی‌متر است. برگ‌های آن بزرگ و قلبی شکل بوده و روی ساقه‌های تیره با خارهای پراکنده قرار می‌گیرند. میوه طالبی گرد تا کمی بیضی شکل با پوست مشبک به رنگ زرد-سبز و خط‌دار است. شاخصه اصلی طالبی رسیده، رنگ زرد متمایل به طلایی، پوست زبر و مشبک، و عطر شیرین در قسمت انتهایی میوه می‌باشد. گوشت داخلی آن به رنگ نارنجی با طعمی شیرین و آبدار است که به عنوان دسر مصرف می‌شود.

شرایط دمایی و نوری مناسب

طالبی گیاهی گرماپسند است که نسبت به سرما بسیار حساس می‌باشد. برای رشد موفق این گیاه، توجه به شرایط دمایی و نوری زیر ضروری است:

• دمای روز: ۲۲ تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد

• دمای شب: حداقل ۱۰ درجه سانتی‌گراد

• نور: نیازمند نور کامل و مستقیم خورشید به مدت ۶ تا ۸ ساعت در روز

هوای ابری، رطوبت بالا و بارندگی در دوران رسیدن میوه، می‌توانند عطر، طعم و کیفیت طالبی را به شدت کاهش دهند. به همین دلیل است که کاشت طالبی در مناطق خشک و آفتابی، بهترین نتیجه را خواهد داشت.

نوع خاک و pH مناسب برای کشت طالبی

اگرچه طالبی در طیف وسیعی از خاک‌ها رشد می‌کند، اما برای رشد بهینه به خاک‌های سبک شنی-لومی با زهکشی مناسب نیاز دارد. خاک‌های منفذدار و عمیق که غنی از مواد آلی باشند، باعث بهبود فرآیند رشد طالبی می‌شوند. مناسب‌ترین pH برای کاشت طالبی بین 5.5 تا 7 است. در خاک‌های اسیدی، رشد گیاه کاهش یافته و برگ‌ها به رنگ زرد مایل به سبز در می‌آیند. به طور کلی، افزودن کمپوست به خاک قبل از کاشت می‌تواند هم زهکشی و هم محتوای مواد مغذی آن را بهبود بخشد.

بیشتر بدانید: نکات مهم برای کاشت خیار گلخانه ای

زمان‌بندی و روش‌های کاشت طالبی

زمان‌بندی و روش‌های کاشت طالبی یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت در پرورش این میوه خوش‌طعم است. با توجه به حساسیت طالبی به سرما، انتخاب زمان مناسب برای کاشت آن اهمیت ویژه‌ای دارد.

بهترین زمان کاشت در مناطق مختلف

در مناطق معتدل، بهترین زمان برای کاشت طالبی اواسط یا اواخر بهار و پس از رفع سرمای بهاره است. برای مناطق گرمسیری و جنوبی کشور، کاشت در مهر و آبان انجام می‌شود و محصول در اسفند و فروردین آماده برداشت خواهد بود. این زمان‌بندی به کشاورزان اجازه می‌دهد تا محصول خود را زودتر به بازار عرضه کنند.

به طور کلی، طالبی گیاهی حساس به سرما است و در دماهای پایین قادر به جوانه‌زنی نیست. از این رو، دمای خاک باید به حد مناسب رسیده باشد. در کشت گلخانه‌ای، با توجه به کنترل شرایط محیطی، زمان کاشت چندان تابع فصول سال نیست و می‌توان در هر زمانی از سال اقدام به کاشت نمود.

بهترین حالت برای پرورش طالبی، طول دوره رشد ۸۰ تا ۱۰۰ روز است. بنابراین، در مناطق سردسیر که فاصله بین آخرین سرمای بهار و اولین سرمای پاییز کمتر از ۱۴۰ روز است، توصیه می‌شود از روش نشاکاری استفاده شود.

کاشت مستقیم یا نشاکاری

دو روش اصلی برای کاشت طالبی وجود دارد:

1. کاشت مستقیم: در این روش، بذرها مستقیماً در زمین اصلی کاشته می‌شوند. این روش بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری مرسوم است. ریشه‌های طالبی حساس به جابه‌جایی هستند، به همین دلیل کشت مستقیم در بسیاری موارد ترجیح داده می‌شود.
2. نشاکاری: در این روش، ابتدا بذرها در سینی نشا یا گلدان‌های کوچک کاشته می‌شوند و پس از رشد کافی (حدود ۳ تا ۵ سانتی‌متر) به زمین اصلی منتقل می‌شوند. این روش در مناطق سردسیر و همچنین در کشت گلخانه‌ای رایج‌تر است.

با وجود اینکه احتمال رشد نشاء بسیار بالاتر از بذر است، اما در کشت سنتی، کاشت به صورت کپه‌کاری و به روش جوی و پشته انجام می‌شود. مقدار بذر مورد نیاز برای کشت طالبی حدود ۲ تا ۴ کیلوگرم در هکتار است و در صورت نشاکاری، در نظر گرفتن ۱۰ درصد بذر بیشتر جهت واکاری ضروری است.

قبل از کاشت، پیشنهاد می‌شود بذرها به مدت ۲ ساعت در آب خیسانده شوند، سپس به مدت ۴۸ ساعت در داخل دستمال مرطوب نگهداری شوند تا جوانه بزنند. این روش به افزایش موفقیت در جوانه‌زنی کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بخوانید: کاشت گوجه فرنگی گلخانه ای اصولی و سودآور

مراحل کاشت طالبی در زمین

پس از آشنایی با ویژگی‌های طالبی و زمان مناسب کاشت، اکنون به مراحل عملی کاشت این میوه خوشمزه در زمین می‌پردازیم. رعایت این مراحل به شما کمک می‌کند تا محصولی باکیفیت و پربار داشته باشید.

آماده‌سازی خاک و افزودن کمپوست

پس از انتخاب زمان مناسب، نوبت به آماده‌سازی زمین می‌رسد. طالبی برای رشد مناسب نیازمند خاکی سبک، شنی-لومی و دارای زهکشی خوب است. در این مرحله، بهتر است خاک با شخم عمیق نرم شده، چند بار چنگک زده شود و در پایان سطح زمین با غلطک صاف گردد. اضافه کردن کود دامی کاملاً پوسیده یا کمپوست نیز باعث بهبود بافت و افزایش مواد آلی خاک می‌شود.

نقل قول:

Cantaloupes prefer organic, rich, welldrained, sandy soils for best growth. Most soils will grow cantaloupe provided they are well-drained. “Source“

ترجمه: طالبی‌ها برای بهترین رشد، خاک‌های آلی، غنی، با زهکشی خوب و شنی را ترجیح می‌دهند. اکثر خاک‌ها به شرطی که زهکشی خوبی داشته باشند، طالبی را پرورش می‌دهند.

نکات کلیدی آماده‌سازی خاک:

• شخم اولیه زمین در عمق مناسب

• چنگک‌زنی جهت خرد کردن کلوخه‌ها

• اصلاح خاک با مواد آلی برای بهبود تهویه و زهکشی

• pH ایده‌آل بین ۵.۵ تا ۷

فاصله‌گذاری و عمق کاشت بذر

برای کاشت طالبی، پشته‌هایی به فواصل ۱۵۰ تا ۲۵۰ سانتی‌متر ایجاد کنید. بذرها را در عمق ۱ تا ۲ سانتی‌متری خاک بکارید، هرچند برخی منابع عمق ۳ تا ۴ سانتی‌متر را پیشنهاد می‌کنند. فاصله مناسب بین بوته‌ها ۵۰ تا ۹۰ سانتی‌متر است. در سیستم کشت با جوی عمیق، فاصله نهرها ۴ متر بوده و کاشت روی ردیف و دو طرفه با فاصله ۵۰ تا ۷۵ سانتی‌متر انجام می‌شود، در حالی که در نهرهای کم عمق، فاصله ردیف‌ها دو متر است و کشت یک‌طرفه صورت می‌گیرد.

نکات مهم در انتخاب محل کاشت

محل کاشت طالبی باید آفتاب‌گیر باشد، زیرا این گیاه برای رشد به نور کامل و مستقیم نیاز دارد. طالبی برای رشد کافی به ۱۰ ساعت روشنایی در روز نیاز دارد و در فصل زمستان به دلیل کوتاه شدن روزها، بهتر است گلخانه در جهت شرق به غرب بنا شود. همچنین از کاشت طالبی در نزدیکی هندوانه خودداری کنید، زیرا می‌توانند آفات و بیماری‌های مشابهی را جذب کنند. موانعی مانند ساختمان و درخت که مانع رسیدن نور به گیاه می‌شوند، نباید در نزدیکی محل کاشت وجود داشته باشند.

مراقبت‌های لازم در طول رشد طالبی

مرحله رشد و داشت طالبی از مهم‌ترین مراحل تولید این میوه پرطرفدار است. مراقبت‌های صحیح و به‌موقع باعث می‌شود تا گیاه طالبی محصولی با کیفیت و شیرین تولید کند. در ادامه به مهم‌ترین این مراقبت‌ها می‌پردازیم.

آبیاری منظم و اصولی

طالبی نیاز به آبیاری منظم دارد، اما مدیریت صحیح آب برای این گیاه بسیار حیاتی است. هفته‌ای 2 الی 3 مرتبه آبیاری برای بستر طالبی کافی می‌باشد. توجه داشته باشید که بین دو آبیاری، سطح خاک باید خشک شود تا تنفس بهتر ریشه امکان‌پذیر گردد. آبیاری بیش از حد به پوسیدگی ریشه و ساقه منجر می‌شود.

نیاز آبی طالبی بالاست (250 تا 375 میلی‌متر در طول فصل رشد)، بنابراین استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای توصیه می‌شود. همچنین، استفاده از مالچ پلاستیکی روش مؤثری برای صرفه‌جویی در مصرف آب و کنترل علف‌های هرز است. در زمان رسیدگی میوه، کاهش آبیاری به شیرین‌تر شدن طالبی کمک شایانی می‌کند.

کوددهی و تغذیه گیاه

برای داشتن طالبی‌هایی درشت، خوش‌طعم و شیرین، برنامه تغذیه‌ای دقیق اهمیت زیادی دارد. این گیاه به عناصر اصلی و ریزمغذی‌ها نیاز دارد که باید در زمان مناسب و با دقت به خاک یا برگ داده شود.

این برنامه، قدرت رشد گیاه و طعم و ماندگاری میوه را بهبود می‌دهد.

کنترل دما و رطوبت

دماهای بین 22 تا 32 درجه سانتی‌گراد در روز و حداقل 10 درجه سانتی‌گراد در شب برای رشد طالبی مناسب است. دمای بیش از 32 درجه می‌تواند باعث ریزش گل و کاهش محصول شود. طالبی در مرحله رشد اولیه به رطوبت بالاتری نیاز دارد، اما در مراحل گلدهی و رشد میوه، رطوبت باید به حدود 60 تا 70 درصد کاهش یابد.

برای کنترل دقیق دما و رطوبت در کشت گلخانه‌ای، می‌توان از سیستم‌های هوشمند کنترل دما و رطوبت استفاده کرد که امکان تنظیم شرایط محیطی را فراهم می‌کنند.

گرده‌افشانی طبیعی و دستی

گیاهان طالبی گل‌های نر و ماده تولید می‌کنند و حشرات گرده‌افشان مانند زنبور عسل به گرده‌افشانی آن‌ها کمک می‌کنند. در صورت کمبود حشرات گرده‌افشان، می‌توانید گرده‌افشانی دستی انجام دهید. برای این کار، یک گل نر را برداشته، گلبرگ‌ها را جدا کنید تا پرچم‌ها نمایان شوند، سپس پرچم‌ها را روی کلاله گل ماده بمالید.

هرس و مدیریت رشد تاک‌ها

در کاشت طالبی، مخصوصاً در سیستم‌های گلخانه‌ای، هرس کردن شاخه‌ها باعث بهبود نفوذ نور و افزایش کیفیت میوه‌ها می‌شود. پس از شروع میوه‌دهی، باید جوانه‌های انتهایی بعضی شاخه‌ها هرس شوند تا انرژی گیاه صرف رشد میوه‌های موجود شود.

مزایای هرس تاک‌های طالبی:

• بهبود نفوذ نور

• افزایش میزان گرده‌افشانی

• کنترل تعداد میوه‌ها و افزایش اندازه آن‌ها

• کاهش رطوبت اضافی اطراف گیاه و پیشگیری از بیماری

مقاله پیشنهادی: زمان و روش کاشت کدو حلوایی + اصول نگهداری و برداشت

برداشت، نگهداری و تکثیر بذر طالبی

برداشت صحیح و به موقع طالبی یکی از مراحل حساس در چرخه کشت این میوه است. شناخت دقیق زمان مناسب برداشت تأثیر مستقیمی بر کیفیت، طعم و ماندگاری محصول دارد.

نشانه‌های رسیدگی میوه

در شرایط مطلوب رشد، طالبی‌ها حدود دو ماه پس از کاشت آماده برداشت می‌شوند. اولین نشانه رسیدگی طالبی، استشمام عطر شیرین آن است. همچنین، تغییر رنگ پوست میوه از سبز به زرد روشن یا طلایی از دیگر علائم مهم رسیدگی می‌باشد.

مهم‌ترین نشانه رسیدگی کامل طالبی، ظاهر شدن شکاف در محل اتصال ساقه به میوه است. زمانی که این شکاف کاملاً دور ساقه را فرا می‌گیرد، به آن مرحله “Full slip” می‌گویند که میوه تمایل به جدا شدن طبیعی از ساقه دارد. در این مرحله، قند، مواد معدنی و ویتامین‌های میوه به حداکثر می‌رسد. برای تشخیص دقیق‌تر، قسمت پایین طالبی باید کمی نرم باشد و هنگام فشار دادن، کمی به داخل متمایل شود.

روش صحیح برداشت و نگهداری

طالبی‌ها معمولاً در مرحله “لغزش کامل” یا “¾ لغزش” برداشت می‌شوند. میوه‌های با لغزش کامل شیرین‌تر هستند اما عمر ماندگاری کوتاه‌تری دارند (5 تا 14 روز)، در حالی که طالبی‌های با ¾ لغزش بین 15 تا 21 روز در شرایط ایده‌آل دوام می‌آورند.

برای برداشت، میوه رسیده را به آرامی از ساقه جدا کنید، مراقب باشید به بقیه تاک که میوه‌های دیگر در حال رشد هستند آسیبی نرسد. طالبی‌های برش نخورده حدود یک هفته در دمای اتاق قابل نگهداری هستند.

برای نگهداری طولانی‌مدت، طالبی را در دمای بین 36 تا 41 درجه فارنهایت (حدود 2 تا 5 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت نسبی حدود 95 درصد نگهداری کنید. طالبی خریداری شده از فروشگاه حدود پنج تا هشت روز در یخچال دوام دارد.

برای فریز کردن طالبی: ابتدا آن را کاملاً بشویید، از وسط نصف کنید، دانه‌ها را خارج کنید، پوست بگیرید و برش بزنید، روی سینی قرار دهید و در ظرفی با درب محکم تا شش ماه در فریزر نگهداری کنید.

نحوه استخراج و ذخیره بذر برای سال بعد

اگر طالبی شما از نوع مرغوب و خالص است، می‌توانید بذر آن را برای کشت سال آینده نگه دارید. اما توجه داشته باشید که در صورت گرده‌افشانی با گونه‌های دیگر، بذر ممکن است نتایج دلخواه ندهد.

مراحل استخراج بذر طالبی:

• میوه کاملاً رسیده را نصف کنید

• دانه‌ها را خارج کرده و پالپ را بشویید

• دانه‌های تمیز را روی حوله کاغذی پخش کنید

• اجازه دهید به‌مدت یک هفته کاملاً خشک شوند

• دانه‌های خشک را در پاکت کاغذی برچسب‌دار، در محیط خشک، خنک و تاریک نگهداری کنید

بذرهای ذخیره‌شده اگر در شرایط مناسب نگهداری شوند، تا چند سال قدرت جوانه‌زنی خواهند داشت.

نتیجه‌گیری | زومکشت

کاشت طالبی تجربه‌ای شیرین و پرثمر است که اگر با رعایت اصول صحیح انجام شود، محصولی خوش‌طعم، شیرین و باکیفیت به‌همراه خواهد داشت. همان‌طور که در مراحل مختلف دیدیم، موفقیت در پرورش این میوه محبوب، نیازمند توجه به زمان کاشت، آماده‌سازی خاک، آبیاری اصولی و مراقبت‌های مستمر است.

طالبی گیاهی گرمادوست است و برای رشد بهینه به آفتاب فراوان، خاک سبک و زهکشی‌شده و مدیریت آبیاری نیاز دارد. صبر و توجه در طول فصل رشد، در نهایت با برداشت میوه‌های معطر و طلایی‌رنگ پاداش داده می‌شود.

منابع: extension – almanac – gardeningknowhow

سوالات متداول